“Hiểu gì không, ý nghĩa của trời thơ”

của hương hoa, trong trắng lờn lợt bay,

của lời câm, muôn vì sao áy náy

Hiều gì không em hỡi! hiểu gì không?

(thơ Hàn Mặc Tử)

Ga 1: 1-18

Hiểu gì không, là câu hỏi gửi đến muôn người. Người nghe. Người đón nhận LỜI. Hiểu gì không, là một nhắn nhủ: LỜI có từ “Lúc khởi đầu”. Trước khi ánh tinh hà chiếu soi dương gian, để ta thấy. Thấy và hiểu rằng: LỜI đã nhập thể. Và nhập thế. Như trình thuật kể cho mọi người. Ở thế trần.

Trình thuật ta nghe hôm nay, thánh Gioan kể về LỜI Nhập Thể. Về việc, Chúa nhập vào với thế trần. Theo cách thế đặc biệt. Thiết thân. Rất đánh động người nghe.

Trình thuật về LỜI, thánh sử đã nhận định: ”Lúc khởi đầu, đã có Ngôi Lời”. Khởi đầu, đã có Ngôi Lời. Có trước khi mọi vật hiện hữu. Lời, theo người Hy Lạp cổ, là Logos. Là, Thiên Chúa. Chính Ngài tỏ rõ cho mọi người. Bằng chính Ngôi Lời để trao đổi. Thông thương. Kết hiệp.

Tuy nhiên, Ngôi Lời không là lời lẽ thông thường chỉ để nói. Ngôi Lời còn sáng tạo. Giáo huấn. Ủi an. Như trình thuật diễn tả: “Nhờ Lời, mà muôn vật được tạo thành.” Tạo thành từ những vật lớn như 50 tỷ giải Ngân hà. Cho đến vật li ti như phân tử. Nguyên tử. Là Đấng Sáng tạo muôn trời đất, LỜI đem lại Sự Sống. Như thánh sử từng ghi: “Điều đã thành sự nơi LỜI là sự sống.” (Ga 1: 4)

Và, Sự Sống lại là Sự Sáng. Vì thế, về sau Ngôi Lời xác nhận Ngài chính là Sự Sáng cho thế gian. Sự Sáng chính là Ngài. Nhờ có Ngài là Sự Sáng, ta nhìn thấy được sự việc, trong tăm tối. Tăm tối bao trùm trái đất. Tăm tối, ở quanh ta. Và, ta có thị kiến về sự sống. Có ý hướng, để sự sống cứ thế mà tuân theo.

Dù thế, trần gian vẫn không biết và cũng chẳng nhận ra Ngài. Chẳng có kiến thức gì về sự hiện hữu của LỜI. Trần gian/dân Ngài, thậm chí, còn chối bỏ LỜI Ngài, như thánh sử rày đã ghi: “Ngài đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận.” (Ga 1: 11) Nhưng, những ai đón nhận Ngài, cũng đã đặt hết tin tưởng nơi Lời. Đã đặt mình ngang hàng với Ngài. Để rồi, Ngài cho họ được làm con cái của Thiên Chúa. Gọi Thiên Chúa là Cha, Hơn thế nữa, qua sự đón nhận và quyết tâm với LỜI, dân con được có tương quan mật thiết với Đức Giêsu. Được trở thành anh em cùng một Cha, trên trời.

Cũng từ đây, thánh Gioan bộc lộ thêm cho ta biết về nhiệm tích Nhập Thể: Ngôi Lời được sinh ra, không do ước muốn của xác phàm loài người, nhưng vì ý định của chính Thiên Chúa, là Cha Đức Giêsu Kitô. Ngài được sinh ra từ thân xác của Đức Nữ Trinh Maria như thánh Gioan quả quyết: “Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta.” (Ga 1: 14). Bằng vào ngôn từ của thánh Gioan, xác phàm đây, sẽ không theo nghĩa tiêu cực, nghịch với linh thiêng/tinh thần.

Rồi từ đó, Ngôi Lời, nơi Đức Giêsu Kitô, sẽ vào với trạng thái mỏng dòn của con người, cách trọn vẹn. Ngài nhập vào với con người thật. Con người thấy được. Nghe được. Sờ chạm được. Có đủ giác quan. Tư tưởng. Tình yêu. Như thế, đối nghịch lại phái Ngộ Đạo. Rối Đạo. Tức, những vị không thể chấp nhận được chuyện Thiên Chúa mà lại có thể thẩm nhập vào với thân xác đầy những lỗi phạm. Sơ xuất. hèn kém. Giống như ta.

“Và Ngài cư ngụ giữa chúng ta”, hoặc nói nôm na, thì: ”Ngài đã dựng lều ở với chúng ta”. Lời này, dẫn ta về với thời của sách Xuất Hành, lại đã vang vọng nơi trình thuật của thánh Gioan, hôm nay. Vào hời Xuất hành, Gia-vê Thiên Chúa vẫn hiện diện với người dân lưu lạc Israel ở lều tạm. Ở nơi đó, có gìn giữ Hòm Bia Giao Ước, và bia đá ghi Lề Luật. Bằng vào lời của thánh sử, thì: Thiên Chúa nay hiện diện nơi lều mới, tức là Thân Mình Đức Giêsu.

Tất cả những điều vừa nói, nhìn theo góc độ nào đó, có vẻ trừu tượng, mang tích cách biểu trưng. Nhưng, nay được cụ thể hoá và dễ tiếp cận hơn, qua câu chuyện về hang bò lừa, ở Bê-Lem. Bởi, ngang qua LỜI mặc xác phàm làm người, chúng ta mới có thể thấy được vinh quang và nét diễm kiều của Thiên Chúa. Qua LỜI, ta được phép hiểu biết theo chừng mực nào đó, Thiên Chúa thực sự là ai.

“Thiên Chúa chưa bao giờ có ai thấy được; nhưng Con Một vốn là Thiên Chúa, chính Người đã tỏ cho ta biết.”(Ga 1: 18) Đức Giêsu là Vị Trưởng Tế. Ngài là Đấng dựng nên chiếc cầu nối liền giữa Thiên Chúa và con người. Nhìn Hài Nhi Thiên Chúa nằm trong máng bò/ lừa, ta thấy được Thiên Chúa, nhưng dễ bị lôi cuốn vào thái độ chỉ nhìn Ngài theo tầm mắt của con người phàm. Nhìn tồng thể.

Và vì thế, ta nên duy trì trước mắt, hai thái cực: một bên là Ngôi Lời hiện hữu từ cõi vô tận và bên kia là Hài Nhi Thiên Chúa sinh ra trong khoảnh khắc rất nhỏ của lịch sử. Ở chốn tối tăm. Khi ta nhìn Đức Giêsu và nghe Ngài giảng dạy, là ta thấy và nghe chính Thiên Chúa, theo một ý nghĩa. Phía bên kia, ta chỉ có được một thoáng mắt lờ mờ về thực tại tổng thể chưa mở ra cho ta thấy.

Nay, trình thuật giúp ta hiểu thêm:“Từ nguồn sung mãn của Người, tất cả chúng ta đã nhận lãnh hết ơn này đến ơn khác.” (Ga 1: 16)Trong cùng một tinh thần, bài đọc 2 cho ta thấy sự liên kết gắn chặt ta với Ngôi Lời, như sau:“Trong Đức Kitô, Người đã chọn ta trước cả khi tạo thành vũ trụ, để trước thánh nhan Người, ta trở nên tinh tuyền thánh thiện, nhờ tình thương của Người.” (Êp 1: 4) Làm sao thực hiện được chuyện đó? Bằng vào “tình thương yêu nơi Ngài hiện diện.”

Thực hiện được, vì chính Chúa đã quyết định là: “Người đã tiền định cho ta làm nghĩa tử nhờ Đức Giêsu Kitô.” (Êp 1: 5) Đây chính là lời mời gọi, Ngài gửi đến cho ta. Là, ơn thiên triệu kêu mời mỗi người chúng ta. Đó, cũng là ý nghĩa của mầu nhiệm Giáng Sinh. Nhập thể. Và Nhập thế. Giáng sinh, để ta sống cuộc sống hoàn toàn tin tưởng. Dứt quyết đi theo đường lối Chúa chỉ dạy. Để, yêu thương tất cả mọi người, những người anh người chị của chúng ta.

Hiểu được thế, ta cũng nên hợp lòng cảm tạ ân huệ cao cả, Chúa phú ban bằng lời hát, rằng:

“Có tin vui giữa giờ tuyệt vọng

Bao sinh linh nhận phép giải oan.

Xiết tay nhau cúi đầu gạt lệ.

Tạ ơn Trên. Người vẫn thương người .”

(Trầm Tử Thiêng – Có Tin Vui Giữa Giờ tuyệt Vọng)

Tin Vui là như thế. Tin Mừng, còn hơn vậy. Vui Mừng, vì Ngôi Lời đã ra tay làm thế. Để người người được nối kết với Thiên Chúa. Ơn Trên. Ơn cao cả. Thật vững bền.

Lm Phan Đỗ thục Linh

Mai Tá diễn dịch

(xem thêm các bài khác, xin mời vào www.suyniemloingai.blogspot.com

hoặc: www.tranngocmuoihai.blogspot.com;

hoặc: www.giadinhanphong.blogspot.com

“Tội nghiệp chúng ta những người thành phố”

Những ai ngổn ngang quá khứ của mình
Những ai đang cố tẩy rửa “lý lịch đen”
Để tìm chỗ định cư tâm hồn bằng mồ hôi chân thật.”

(thơ Đỗ Trung Quân)

Lc 3: 15-16, 21-22

Người thành phố, hôm xưa tẩy rửa lý lịch đen, để tìm chỗ. Người nhà Đạo, hôm nay cũng rửa tẩy tâm hồn, như Đức Kitô để thánh Gioan thực hiện, như trình thuật từng đã ghi?

Trình thuật thánh Luca nay ghi lại một loạt các sự kiện lịch sử thánh, Chúa bày tỏ. Ngài tỏ bày trước nhất sự kiện Giáng hạ có một không hai, Chúa ở cùng. Cùng người tội lỗi, đớn hèn, “lý lịch đen”. Bần cùng. Cô phụ. Thấp kém. Tiếp đến, Ngài tỏ bày bằng Lễ Hiển Linh cho người ngoài Đạo. Ngoài luồng. Cùng đạo sĩ. Tỏ bày ngày hôm nay, Thiên Chúa hiện diện nơi Đức Kitô. Hoạt động trong Ngài và qua Ngài, như các thánh sử từng ghi chép.

Nhìn Chúa chấp nhận để cho thánh Gioan thanh tẩy, hẳn có người sẽ bảo: cần tẩy rửa, chỉ đám bần hàn lỗi phạm, nào phải Chúa? Hơn nữa, ta vẫn khẳng định: Chúa mặc lấy xác phàm làm người, mọi sự giống như ta, trừ tội lỗi. Đã vô tội, lại không lỗi, sao Chúa vẫn để cho rửa? Lại nữa, chính thánh Gioan từng xác quyết: “Có Đấng mạnh hơn tôi đang đến, tôi không đáng cởi quai dép cho Ngài. Ngài sẽ làm phép rửa cho anh em, trong Thánh thần, và Lửa.” (Lc 3: 16)

Có hai chi tiết cần chú tâm hầu trả lời cho thắc mắc, nêu trên. Khi chấp nhận để cho Gioan thanh tẩy, Chúa tỏ cho thấy Ngài kết hợp trọn vẹn với con người. Thánh sử Gioan, viết: “Lời đã nhập xác phàm và ở giữa chúng ta” (Ga 1: 1). Thánh sử không viết: ngôi Lời đã thành người. Nhưng bảo: “Ngài đã nhập xác phàm”. Theo ngôn ngữ Kinh Sách, cụm từ “xác phàm” mang nghĩa hèn kém. Tồi tệ. Giống người phàm. Như ta. Nghĩa là, Chúa cũng có cảm xúc. Phản ứng. Quyết tâm. Như ta. Nhưng, Ngài khác ở chỗ: không phạm lỗi. Chẳng làm điều sằng bậy. Sai trái. Chính vì thế, nhóm Pharisêu trách cứ Ngài vẫn đồng bàn, ăn uống với kẻ yếu hèn. Tội lỗi.

Dù mang tư cách của Đấng Mêsia, Con Thiên Chúa, Ngài không đòi dấu hiệu ngoại hình cần ưu ái. Phân biệt. Đa phần vào mọi lúc, mọi người nhìn Ngài như bất cứ mọi người. Không bon chen. Tị nạnh. Làm phách. Chả thế mà, khi đến hội đường mà nguyện cầu, hàng xóm lân cận cứ ngỡ ngàng, chẳng hiểu được sự việc đang diễn tiến. Nói cách khác, những ai từng sống bên cạnh Ngài ở quê nhà nhiều năm nhiều tháng, vẫn không nhận ra được bản vị riêng tư, con người của Ngài.

Thứ đến, có điều khác biệt đang xảy đến vượt quá một tẩy rửa bình thường. Như thánh sử Luca viết: “Đức Giêsu cũng chịu phép rửa, đang khi Ngài nguyện cầu” (Lc 3: 21). Vào những lúc quan trọng trong cuộc đời công khai hoạt động của Đức Giêsu, thánh sử Luca đều trưng dẫn sự việc Chúa “đang nguyện cầu”. Và, đó là lúc “Thánh Thần Chúa ngự xuống trên Ngài theo hình dạng chim bồ câu.” Lại có tiếng của Cha, từ trời phán: “Con là Con Cha. Nay, Cha sinh ra Con.”(Lc 3: 22)

Theo cung cách người phàm, đây là hành vi xác nhận việc “uỷ thác” Đức Giêsu đến với mọi người. Có thể gọi đó là một kinh nghiệm từng trải về “Lễ Ngũ Tuần”. Một Lễ hội, qua đó Thiên Chúa là Cha ủng hộ/tiếp sức cho Con Ngài là Đức Kitô khởi đầu sứ vụ cứu nhân độ thế, rất chính thức.

Thành thử, ngang qua thanh tẩy, Đức Giêsu đã chính thức nhận “Bài Sai” ra đi thực hiện sứ vụ Cha Ngài uỷ thác mà giáo huấn, chữa lành và giải thoát các tâm hồn vẫn còn làm thân nô lệ tội lỗi. Xác phàm. Nhục thể. “Bài sai” Ngài lĩnh nhận, diễn tiến đến cao điểm vào lúc thống khổ. Chết nhục. Và Phục sinh, quang vinh.

“Bài sai” Chúa lĩnh nhận, được diễn tả bằng ảnh hình gói ghém ở bài đọc 1, ở sách Isaya và bài đọc 2, ở thư thánh Phaolô gửi Titô. Tiên tri Isaya quả quyết “Mọi thung lũng được lấp đầy. Núi đồi được bạt xuống. Nơi lồi lõm hoá thành đồng bằng, chốn gồ ghề thành đất phẳng phiu.” Và, Chúa đến qua Bản vị Đức Giêsu, khi ấy “Ngài chăn dắt đoàn chiên, như mục tử. Ngài tập trung cả đoàn dưới cánh tay. Lũ chiên con, Ngài ấp ủ trong lòng. Bầy chiên mẹ, Ngài tận tình dẫn dắt.” (Is 40: 10-11).

Bài đọc 2, thánh Phaolô nói: “Chúa đến đem ân sủng cứu độ cho mọi người. Ân sủng dạy ta từ bỏ lối sống vô luân, những đam mê trần tục.” Và, có như thế ơn thanh tẩy của chúng ta mới nối kết với phép rửa của Đức Giêsu. Bởi, “khi Đức Kitô là Thiên Chúa vĩ đại và là Đấng Cứu độ ta xuất hiện, Ngài cứu vớt ta. Cứu vớt, không vì ta tự sức mình làm nên, nhưng vì Ngài thương xót. Và, Ngài cứu ta nhờ phép rửa ban ơn Thánh Thần để ta được tái sinh và đổi mới.” (Tt 2: 5-6) Xem như thế, Ngôi Lời-mặc-xác-phàm đã giải thoát ta khỏi cảnh suy đồi. Sa ngã. Rất phạm lỗi.

Ngày Chúa nhận thanh tẩy, Thánh Thần ngự xuống trên Ngài. Ngự xuống, không phải cho riêng mình Ngài. Nhưng, để rồi Ngài đem “công chính đích thực” đến với mọi người. Một xã hội công chính.Ở nơi đó, mọi người đều có những gì mình cần. Ở chốn ấy, phẩm cách của họ được thượng tôn. Công nhận. Và, người người được sống trong tương quan đúng đắn. Xứng hợp. Tương quan, sống với nhau. Với Chúa. Trong yêu thương. Lành thánh. Dễ chịu.

Cùng với thánh Luca, thánh sử Mát-thêu cũng áp dụng lời tiên tri Isaya vào Tin Mừng, thánh nhân viết: “Người sẽ không cãi vã, không kêu to, chẳng ai nghe thấy Người lên tiếng giữa phố phường.Cây lau bị giập, Người không đành bẻ gãy, tim đèn leo lét, chẳng nỡ tắt đi.” (Mt 12: 19-20).

Ở đây nữa, bằng vào những hình ảnh thật thơ mộng, đầy thương xót, thánh nhân diễn tả tâm tình của Đức Giêsu đón chào người tội lỗi. Ngồi cùng bàn với họ. Hoặc, như ảnh hình của vị Mục tử dám bỏ 99 chiên lành một chỗ, chỉ để ra đi tìm chú chiên lạc. Chân phương. Bé nhỏ. Để đem về.

Cũng trong tình huống áp dụng lời lẽ của tiên tri Isaya, để diễn tả tâm tình Đức Giêsu khi lĩnh nhận phép rửa, thánh sử Mát-thêu, ghi tiếp:“Người đưa công lý đến toàn thắng, và muôn dân đặt niềm hy vọng nơi danh Người.” (Mt 12: 20-21)

Tâm tình của Đức Giêsu khi nhận lãnh thanh tẩy, là tâm tình bất chấp mọi đối kháng. Chối bỏ. Và, thù địch từ bất cứ nơi đâu, ngài vẫn kiên trì đến cùng đích. Quả thật là thế. Cả vào lúc, chừng như Ngài bị huỷ hoại và tận cùng bằng cái chết khổ nhục, Ngài vẫn nối kết hài hoà cả triệu triệu người, thuộc mọi thế kỷ. Công cuộc cứu độ của Ngài đã giải thoát hết mọi người chúng ta. Đưa ta về chốn tự do, con cái Chúa. Đó chính là ý nghĩa đích thực của sự kiện “Chúa chịu thanh tẩy”. Bởi Thánh Thần. Đó, là “bài sai” Cha uỷ thác. Riêng cho Chúa.

Cử hành tiệc thánh mừng Chúa chịu thanh tẩy, nay còn là cơ hội để ta suy tư về chính ơn thanh tẩy, ta lĩnh nhận. Đây không là nghi thức công nhận ta thành người theo Chúa. Công giáo. Hoặc, Chính thống. Tin Lành. Anh giáo. Cũng không là tiệc tùng với lễ lạy kéo dài dăm phút, với những cử chỉ, động tác rất phù thuỷ. Nhưng, là khởi đầu một hành trình trải dài trong cuộc sống. Hành trình tăng trưởng và lớn lên trong Thân Mình của Đức Chúa. Qua tư cách thành viên.

Ơn thanh tẩy của ta, chính là kinh nghiệm của đời sống cộng đoàn. Không chỉ là đời sống tư riêng. Sự kiện của gia đình, dù rất giống. Thanh tẩy, như “bài sai” dẫn ta tham gia vào cuộc sống của Hội thánh. Tham gia, không như động thái thụ động. Miễn cưỡng. Bó buộc. Mà, như ngôn từ của vị tổng thống nọ, từng nói: “Hãy chớ hỏi Hội thánh làm được gì cho ta, nhưng ta làm gì được cho Hội thánh.” (Tổng thống John F. Kennedy).

Nhận thanh tẩy, mỗi người trong ta đều là chứng nhân sống động cho Tin Mừng. Là, muối cho thế gian. Là, phố xá trên đồi cao. Là, ánh ban mai toả khắp chốn. Cho mọi người. Thanh tẩy, là lời mời không kết đoạn. Mời gọi ta dấn bước theo chân Chúa. Mỗi ý mỗi lời của tiên tri Isaya đều áp dụng cho mỗi người. Những người từng lĩnh nhận ơn thanh tẩy. Như Đức Chúa.

Tham dự tiệc thánh hôm nay, ta cầu mong sao có được quyết tâm làm mới niềm tin ta vẫn giữ. Làm mới quyết tâm theo chân Chúa. Theo Chúa, để thực hiện “bài sai” Ngài gửi đến. Theo Ngài, để hợp tác với Chúa. Với mọi người. Trong công trình dựng xây Hội thánh. Dựng và xây cộng đoàn tình thương Nước Trời, vẫn diễn ra ở đây. Bây giờ.

Trong nhận thức như thế, hãy cất lên lời ca mà hát xướng, dù lời ca có buồn bã, như sau:

“Chiều chiều ngùi trông xa khơi mờ sóng

Từng đàn chim bay trong ánh hoàng hôn

Chơi vơi hồn ai tới chốn xa xôi!

Khuất bóng Kim-Ô chiều tàn lâm ly mây trời bao la.”

(Lâm Tuyền - Khúc Nhạc Ly Hương)

Ra đi, không mang tâm trạng ly hương/chiều tàn, nghệ sĩ hát. Nhưng, vẫn hiên ngang hùng dũng, với khí thế của người nhận “bài sai” thanh tẩy. Nhận, để lập hành trình đi vào cuộc sống yêu thương, có Hội thánh. Có cộng đoàn Nước Trời cùng đi. Cùng sống với ta. Trong cuộc đời.

______Lm Phan Đỗ Thục Linh

Mai Tá diễn dịch.

(xem thêm các bài khác, xin mời vào www.suyniemloingai.blogspot.com

hoặc: www.tranngocmuoihai.blogspot.com;

hoặc: www.giadinhanphong.blogspot.com .

“Cứ mãi trôi theo giòng đời dang dở”

Thuở hồn nhiên con mới biết yêu người.

Nghiêng ngó mãi, cũng trầm luân khói phủ,

Chờ ta về, nối tiếp cuộc rong chơi.”

(thơ Trần Như Xuyên)

Mt 2: 1-12

Có nối tiếp rong chơi trong đời, thì giòng đời cứ mãi dở dang. Dở dang, nào biết Chúa hiển hiện với nhân gian, đời muôn thuở. Theo cung cách mở lòng với dân gian người phàm, qua trình thuật.

Trình thuật hôm nay, kể về Hài Nhi Đức Chúa đã tỏ bày cho người dưng khách lạ, chốn ngoài Đạo. Các vị đến, để bái phục lạy thờ Chúa chấp nhận thân phận mọn hèn, trẻ thơ ngây. Và đây, còn là chủ đề mà thánh Mát-thêu có nhắc đến trong Tin Mừng, Lời Chúa dạy: “Hãy ra đi thâu nạp môn đồ, khắp muôn dân” (Mt 28: 19).

Nhưng, vấn đề là: trình thuật hôm nay có là bản tường trình về các nhà “đạo sĩ” , như một chi tiết hiển hiện rất thật?, hoặc, vẫn chỉ là là một truyện kể, rất nhỏ bé, không hơn không kém? Trước tiên, là truyện kể. Một tường trình đặt nặng lên các sự kiện ít thấy, như: nhiệt độ giảm sút còn 10 độ C. Trời đêm thanh vắng. Lác đác mưa rơi…

Trình thuật Tin Mừng, dù chỉ là một truyện tích Thánh Kinh, nhưng lại mang nhiều ý nghĩa. Thành thử ra, khi đọc truyện tích Tin Mừng, ta cũng đừng nên hỏi: “Sự việc xảy ra có thật không ta?” Thật ra, cũng chỉ nên hỏi: ”Điều ấy có nghĩa gì, cho riêng mình?” Bởi, sự thật của truyện kể vẫn nằm trong ý nghĩa của nó. Chứ không phải ở sự việc này nọ có liên quan đến cốt truyện, mà thôi.

Xét về truyện, sự việc diễn ra ở đây, có phần mơ hồ chứ không rõ nét như một bài báo/bản tin, trên truyền thông. Bởi, khi có thông cáo trên báo/đài, người người đều muốn có giải mã cho câu mình hỏi: gì thế? Ai vậy? Tại sao? Ở đâu? Bao giờ? Sự việc diễn tiến ra sao? Truyện kể hôm nay thật khó mà có được câu giải mã thích hợp, cho các chấm hỏi, ở trên.

Thêm vào đó, Chúa Hài Đồng chốn quê nghèo miền Bê-Lem, ta chẳn thể nào biết hết được sự việc rất hiển và rất linh xảy đến vào thời khắc nào, sau Giáng Sinh. Kinh Sách không kể rõ chi tiết, là bởi điều đó không quan trọng bằng ý nghĩa của trình thuật. Theo truyền thống, Tin Mừng do thánh Mác-cô và Mát-thêu viết, cũng chẳng nói rõ về chuyện này.

Trả lời cho câu hỏi: các “nhân sĩ” Đông Phương, họ là ai? Các ngài, từ đâu đến? Thì, tiếng Hy Lạp gọi các ngài là “Magi”. Văn minh phương Tây coi các ngài, như một nhóm. Một giai cấp riêng biệt gồm các kinh sư, viện sĩ. Các ngài được mọi người tưởng nhớ, như giấc mộng. Như ước vọng, thì đúng hơn. Ước và vọng, của bậc chiêm tinh. Giải đoán. Rất “đạo sĩ”.

Mãi về sau, truyền thống Giáo hội gọi các ngài là “ba Vua” thuộc trời Đông, cố là để ứng nghiệm lời thánh vịnh 72 có câu: “Từ Tác-sít và hải đảo xa xăm,hàng vương giả sẽ về triều cống. C những vua Ả-rập, Xơ-va, cũng đều tới tiến dâng lễ vật.”(Tv 72: 10). Và, sách Isaya, cũng nói: “Vua chúa sẽ thấy và đứng lên, chư hầu sẽ thấy và bái lạy.” (Is 49: 7)

Kinh Sách chẳng nói gì đến tên tuổi của các ngài. Gồm bao nhiêu vị? Chỉ biết là truyền thống Giáo hội, nói có 3. Và nếu đếm, mọi người đều thấy những 3 món quà. Nên, mới gọi tên 3 vị, là: Caspar, Balthazar và Melchior. Caspar, là vị được coi như da ngăm ngăm. Chính vì thế, ông được coi như đại diện cho dân con ở ngoài. Ngoài Đạo. Ngoài luồng. Nhưng ông vẫn đến với Chúa. Tin Mừng nói, các ông “xuất tự phương Đông”. Có thể là: Ba Tư, Đông Xyria, Ả Rập. Tức, thuộc vùng sâu vùng xa, ở Châu Á. Rất lạ, Thần học gia Aloysius Pieris có viết: “Điều đáng nói, là: việc này rất có nghĩa. Các đạo sĩ đến từ phương Đông, không có nghĩa họ là nhân sĩ địa phương nhận ra ánh sáng Chúa dẫn đường, về với Ngài.”

Trình thuật hôm nay, nói đến “vì sao lạ”. Sao lạ, có là “sao chổi”, “sao băng”, hoặc hiện tượng “Nổ lớn” giữa các hành tinh, mang ý nghĩa lớn với đạo sĩ? Và, chuyện dõi bước tìm ánh sao có thực không? Làm sao ta biết vì sao lạ mình tìm, lại “ở ngay trên đầu”? Bởi, có đi cả trăm cây số đường dài, thì “sao lạ” vẫn cứ ở trên, rất đỉnh đầu! Có lẽ, ta đang phí phạm thì giờ. Phí phạm cung cách nhìn ngắm sao lạ chiếu sáng?

Trình thuật, không đặt nặng lên sự kiện lịch sử. Nhưng tập trung vào bối cảnh thông thường của Tin Mừng thánh Mát-thêu. Tức: Thiên Chúa, ngang qua bản vị của Đức Giêsu, đã đi bước trước, để đến với thế gian. Và điều khác nữa, là; các nhà lãnh đạo tôn giáo, các vị thượng tế trong Kinh Sách, tuy biết rõ Đức Mêsia đã giáng hạ, ở đâu, hôm nào, vẫn chẳng tỏ bày cố gắng để tìm hiểu về Ngài.

Ngài giáng hạ ở ngay thôn làng bé nhỏ đất Bê-Lem, là “đầu thôn cuối xóm” với thành Giêrusalem là thế, mà bạo chúa Hêrôđê, đã phải vận dụng mọi phương cách để thực hiện việc quét sạch mối đe doạ xa vời. Không thiết thực. Không gây nguy đến ngai triều, của bạo chúa. Trong khi đó, người dưng khách lạ ở quê làng, lại đã bỏ thì giờ vàng ngọc ra mà tìm kiếm. Kiếm tìm, để rồi mải miết ra đi tìm về ánh sao đích thực, mà chiêm ngưỡng. Kiếm và tìm Vua Do Thái bé nhỏ, để dâng lời chúc tụng. Ngợi khen. Tặng phẩm vật.

Là những người cũng chúc tụng ngợi khen tặng phẩm vật, các vị đã tiến dâng “vàng”, “nhũ hương” và “dược thảo”. Quà tặng, là để ứng nghiệm sách Isaya đoạn 60 câu 6, được trích ở bài đọc 1, để nghiệm lại:“Họ đem vàng và nhũ hương”. Kinh Sách viết thêm: Vàng là biểu tượng cho tính rất Vua, của Đức Chúa. Nhũ hương, biểu trưng cho bản chất thần linh chí thánh của Đức Giêsu. Và dược thảo, biểu lộ niềm khổ đau, nỗi chết rất cứu độ. Tất cả, bao gồm những đức hạnh. Nguyện cầu. Khổ đau.

Hiên Linh hôm nay, cho ta biết: với Chúa, không ai là người dưng khách lạ. Hoặc, ngoài luồng. Với Ngài, tất cả đều là con cái Chúa. Được Chúa thương yêu. Ngài không phân biệt ngoại hình. Văn hoá. Không so đo hơn thiệt. Mọi người đều cùng một gia đình. Có cùng một Cha. Đều được phép gọi Ngài: Cha ơi!

Điều đó có nghĩa: mọi người trong ta đều là người anh, người chị, trong gia đình. Đối xử với nhau như anh em một nhà. Nhà Chúa. Dù, ta có khác về tôn giáo. Giai cấp. Sắc tộc. Nhưng, ta cùng một nhà với Ngài. Và trong nhà Ngài, không có chỗ cho thói tật kỳ thị. Phân biệt. Chia cách.

Các sự kiện kể trong trình thuật có thể mù mờ. Nhưng thông điệp Ngài gửi, thật rất rõ. Rất đậm đà tình thương. Thế nên, hãy cảm tạ Chúa vì nay không ai là “dân riêng Chúa chọn”. Dù bạn là Do Thái. Dù tôi là tín hữu Công giáo. Rất Kitô. Hãy cố cảm thông và nhận thức cho đúng. Nhận rằng: Thiên Chúa, Đấng Tạo dựng trời đất rất muôn loài, Ngài đi bước trước để đến với nhân gian trần thế, rất người phàm. Ta noi theo.

Là người phàm, ta nên đến với nhau. Đến, để gần nhau. Như người thân. Đến, mà làm chứng cho mọi người thấy: không ai là người dưng khách lạ. Nhưng, tất cả được gọi mời làm người thân. Rất gia đình. Vì, tất cả được kêu mời trở thành anh em, là thế đấy. Cả đến Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, cũng đã đến. Cả người giàu/kẻ nghèo. Người sang/kẻ hèn. Khoẻ mạnh/ốm đau, đều được Chúa quan tâm. Kêu mời đến với nhau. Thành gia đình. Người thân.

Cuối cùng, cũng nên tự hỏi: có ánh sao nào chiếu sáng đời mình, chăng? Khi xưa, đạo sĩ nhân hiền ngoài luồng, nhìn ánh sao đã biết đường, mà dấn bước. Nhưng người dân thị thành trong Đạo. Trong Chúa. Ở thành thánh Giêrusalem lại không biết đường, làm thế. Và cũng nên hỏi: tại sao Chúa gửi ánh sao chiếu sáng để gọi mời cả ta nữa, lúc này? Gọi để làm gì? Để nói những gì? Ngài có muốn ta dấn bước tìm Ngài? Theo ngài. Nơi người dưng khách lạ, mà phục vụ? Giúp đỡ? Giúp, những ai có vấn đề tương tự. Giúp những người chưa từng một lần tìm “Ánh Sao”, Chúa gửi. Đó là khúc ngoặt cuộc đời, đầy biến đổi. Là, khúc đoạn đường đời, người vẫn hỏi: đâu là tương lai cuộc đời, của ta?

Thánh Y-Nhã viết trong cuốn “Luyện tập Tinh thần” có nói về những người lập gia đình xong, đã hỏi:“Giờ thì, Chúa muôn tôi làm gì?” Hiển Linh lễ hội hôm nay, nhắc cho thấy: ta vẫn ngưng đọng ở chốn cũ. Ở giai đoạn tốt xấu, khó đổi thay. Có, quyết định đúng sai, khó huỷ hoại. Nhưng chẳng bao giờ là quá trễ, để ta kiếm tìm “sao lạ” cho riêng mình. Và cứ thế, hãy dõi theo ánh sao đêm, ngay điểm tụ, mình đang sống.

Nhân sĩ ngoài luồng không rõ vị trí sao lạ, dẫn mình đến. Các vị, vẫn ra đi. Ra đi, ghé chốn Bê-Lem. Mà gặp Chúa. Chắc chắn các ngài chẳng khi nào tiếc nuối việc mình quyết định. Ta cũng thế, nếu có quyết tâm. Lòng quả cảm. Và, niềm tin sẵn có để noi theo mẫu mực mình đã quyết, chắc rằng rồi ra, ta sẽ tiếc. Nếu quả là như thế, thì Hiển Linh hôm nay, sẽ là ngày để ta khởi đầu một quyết tâm, mà làm lại. Làm, như đạo sĩ phương Đông. Tìm Ánh Sao, Chúa dẫn đường. Về chốn thánh.

Trong quyết tâm ấy, ta thong dong vui hàt những lời đầy ý nghĩa, về dấn bước:

Theo em xuống phố trưa mai đang còn nhức mỏi đôi vai

Theo em bước xuống cơn đau, bên ngoài nắng đã lên mau

Cho nhau hết những mê say, cho nhau hết cả chua cay, những ngày…tình buồn”

(Lê Uyên và Phương – Vũng Lầy Của Chúng Ta)

Tình có buồn, vì cứ theo em xuống “Vũng Lầy Của Chúng ta”. Nhưng, nếu ta tìm Chúa Đấng Hiển Linh có niềm yêu thương tín thác, và dấn bước, thì “ánh sao” ngày lễ hội sẽ soi đường chỉ lối đưa ta về với Sự Thật. Và Sự Sáng. Suốt đường đời.

______Lm Phan Đỗ Thục Linh

Mai Tá diễn dịch.

(xem thêm các bài khác, xin mời vào www.suyniemloingai.blogspot.com

hoặc:www.tranngocmuoihai.blogspot.com;

hoặc: www.giadinhanphong.blogspot.com)