“Dù đời sống quanh co, nhiều khúc rẽ”

Và phù du như một giấc chiêm bao
Tôi vẫn nuôi niềm hy vọng, ước ao
Chân tiếp bước, mong đời mình ý nghĩa.”

(thơ của SC)

Lc 3: 1-6

Với nhà thơ, đời sống của con người nhiều quanh co. Khúc rẽ. Rất phù du. Với nhà Đạo, đời người gồm cuộc sống, nhiều hy vọng. Ân huệ. Ý nghĩa.

Trình thuật hôm nay, thánh Luca ghi lại lời thánh Gioan kêu gọi, vẫn vang vọng. Thánh nhân gọi, là mời gọi mọi người hãy dọn đường, để Chúa đến. Gọi và mời, hãy dọn đường giống tiên tri thời trước từng lên tiếng. Gọi và mời như thế, thánh nhân đưa ra cả tình hình chính trị lẫn tôn giáo, thời của Chúa. Gọi và mời, hãy dọn đường, để Chúa thực hiện ơn cứu độ bằng kinh nghiệm khổ ải. Bi ai.

Kinh nghiệm bi ai và khổ ải, có kèm truyện kể về chính Ngài. Truyện, không giống như cổ sử La - Hy/Babylon, mang tính hoang đường. Thần thoại. Truyện các thánh kể, là sử hạnh có thời gian. Không gian. Có đặc thù, mọi người chọn làm quê hương. Quê hương Ngài chọn, là lịch sử. Có chữ viết. Có tình tiết. Cốt truyện.

Đặc thù Chúa tỏ bày hôm nay, thấy rõ ở giọng nói. Có âm lượng. Tỏ bày hình hài/diện mạo, lẫn âm sắc. Nhất nhất, mang tính chất Galilê/Do Thái. Rất A-ram. Sống động. Quê nhà. Nét riêng. Sống động ở nơi Ngài, còn chứa đựng đặc thù hoàn vũ, biểu tỏ cho dân con mọi thời am hiểu, nhờ mầu nhiệm Phúc Âm. Nét riêng tư - đặc thù, là điểm son được nhắc nhiều trong lời tuyên tín, có câu kinh. Là, lời kinh tuyên xưng niềm tin nơi Ngài. Với Ngài.

Trình thuật, nay kể về một nhân vật nổi bật, mang tên Gioan Tẩy Giả. Thánh nhân được Chúa chọn để loan báo Tin Vui Đấng Cứu Độ, đang kịp đến. Ngài kịp đến, vẫn đem theo lời gọi và mời rất thánh: “Hãy dọn đường Chúa đi!” (Lc 3: 4) Lời nhắn gửi đến dân con nhà Đạo, rất hôm nay.

Về lời nhắc nhở của thánh Gioan, sử gia Luca lại đã viết:“Ông đi khắp vùng ven sông Gio-đan, rao giảng, kêu gọi mọi người chịu phép rửa, tỏ lòng sám hối, để thứ tha.” (Lc 3: 3) Xem như thế, lời kêu gọi từ thánh Gioan, gồm tóm 3 phạm trù nối kết nhau, rất chặt chẽ, đó là: phép rửa, sám hối và thứ tha.

Phép rửa, là Bí tích Thanh Tẩy ban cho dân con nhà Đạo ngõ hầu người người được tháp nhập vào cộng đoàn dân con Chúa. Tẩy và rửa, là tác động huyền nhiệm mà dân con của Chúa vẫn tỏ lộ bằng động thái đầm mình sông Gio-đan. Đầm mình, để chứng tỏ niềm ao ước sàng sạch mọi tàng tích xấu xa, trong quá khứ.

Sàng sạch điều xấu xa, không phải là động tác máy móc, rất ma thuật. Nhưng, là cử chỉ tỏ bày một nuối tiếc. Sám hối. Rất quyết tâm. Bằng ngôn ngữ rất thánh mà sử gia Luca đã sử dụng, thanh tẩy là động tác thật tình sám hối. Sám hối, theo nguyên ngữ “metanoia” tiếng Hy Lạp, không là tiếc nuối/hối hận về những lỗi lầm mình vướng mắc. Nhưng là, đổi thay toàn bộ. Rất tận gốc. Đổi và thay, trong tương quan ta có, với Chúa. Với mọi người. Thay và đổi, rất chân phương. Thật tình. Triệt để.

Thay đổi hoặc hồi hướng, là hành động lôi kéo động thái biết bỏ qua mọi lỗi lầm. Tiếng Hy Lạp gọi đó là aphesis, tức Thứ tha. Thứ tha, còn mang thêm ý nghĩa của khai sáng. Giải toả. Chừa lối đường, để đi. Thứ tha, để ta xa rời mọi xích xiềng của lỗi phạm. Tức, Ác thần. Sự xấu. Thứ tha đây, còn được hiểu như trút được gánh nặng, đang đè chụp. Như con tàu không gian vừa buông thả bình nhiên liệu, vẫn đeo mang bên hông mình. Thứ tha, còn là hoà giải với Chúa. Với những người làm ta đau đớn. Buồn bực. Sầu khổ. Thứ tha, là hoà giải với kẻ gây xung đột. Rẽ chia. Thứ tha và hoà giải, là chữa lành. Kiện toàn con người cho vẹn toàn. Hơn khi trước.

Thế đó, là cung cách mỗi người “dọn lòng để Chúa đến”. Thế đó, là âm vang Cựu Ước, được Hội thánh rút ra từ sách tiên tri Ba-rúc hầu đưa vào bài đọc 1 thánh lễ hôm nay. Thế đó, là kinh nghiệm bản thân ta nên có, ở thâm tâm. Là, kinh nghiệm về quyền uy cứu độ của Đức Chúa. Thế đó, còn là cung cách giúp ta mở lòng ra với quyền cao uy nghi của Thiên Chúa. Qua Đức Kitô.

Có nhiều cách thức để đáp lại lời gọi mời của thánh Gioan Tẩy Giả :

Cách thứ nhất, vào mùa Vọng, ta có thói quen cử hành mừng kính ngày sinh của Chúa. Ở mùa này, ta được nghe lại lời gọi mời có thử và có thách. Thử thách, trong thanh tẩy. Thử thách, bằng sám hối. Với thứ tha. Thử và thách, là chuyện xảy đến, đã từ lâu. Nhưng vẫn cần đến canh tân. Cải hoá. Cải hoá, để xác nhận sự dấn bước quyết về với cộng đoàn tình thương, con của Chúa. Dấn bước, để tháp nhập vào Thân Mình trọn vẹn của Chúa. Dấn bước về với Chúa, để rồi Chúa sẽ đến với ta. Ngang qua người khác.

Cử hành mừng kính ngày Chúa đến, là để lòng mình mở rộng, mà hồi hướng. Trở về. Rộng mở/trở về, để ta sẽ vào phần thâm sâu của tâm trí, mà đổi thay. Rộng mở/trở về, để còn biết lắng tai nghe Chúa chào mời. Bảo ban. Và hỏi:”Chúa muốn con làm gì? Chúa muốn con sống ra sao? Cử hành mừng kính, là để mình tháp nhập vào thân Mình của Chúa. Để, tìm ra phương thức giảng hoà với Chúa. Với những người từng đến với ta. Trong cuộc đời.

Đáp ứng thứ hai, là thực hiện vai trò của mình cũng như mỗi người, theo cung cách của thánh Gioan tẩy Giả. Tức: hành xử theo cách thế biết mở ngỏ lòng mình để Chúa Thánh Thần dễ dàng tiếp cận. Thánh hoá. Ra bài sai. Bài sai Ngài đưa ra, là chuyển tải thông điệp tình thương, hy vọng, và bình an đến với mọi người. Chuyển tải, hầu giúp san đồi/vạt lối, cho thật phẳng. Hầu khuyến khích mọi người hăng say làm thiện nguyện để trở thành chứng tá cho niềm vui Chúa hứa ban.

Khi xưa, thánh Gioan Thẩy Giả dễ dàng biết nghe tiếng Chúa mời gọi. Nơi sa mạc. Là, do thánh nhân có tâm trạng êm ắng. Tĩnh mịch. Ngày nay, các thánh sẽ khó nhận ra lời Chúa mời. Vì, quá ưu tư. Bận rộn. Thành thử, ai cũng cần có khung cảnh tĩnh mịch. Lặng êm. Hầu ứng đáp lời Chúa luôn gọi mời mọi người, là hãy ngưng lại mọi bon chen, để kịp nghe tiếng Ngài, qua đề nghị của thánh Gioan Tẩy Giả.

Thánh Gioan thời trước, diễn tả tâm trạng chờ đón Chúa bằng ngôn ngữ thời thượng, đầy ảnh hình. Thánh Gioan hôm nay, Hội thánh Chúa vẫn đề nghị người người tìm nơi vắng lặng, để lắng nghe. Nghe Chúa gọi mời, qua người đời. Ngóng Chúa lại đến, bằng lòng mến. Quyết lắng nghe tiếng Chúa qua việc quan tâm đến mọi người, là thái độ cần có. Rất hôm nay. Thời buổi này.

Thời buổi hôm nay, cũng như mọi ngày/mọi thời, thánh Gioan nếu hiện diện, ngài cũng sẽ gióng lên một đề nghị ghi bằng lời lẽ giống lời thánh Phaolô, mô tả ở bài đọc 2: “Điều tôi khẩn khoản nài xin (Chúa), là xin cho lòng mến nơi anh em được ngày thêm dồi dào, khiến anh em được ơn hiểu biết và tài trực giác siêu nhiên, để nhận ra cái gì tốt hơn.” (Ph 1: 8)

Một nhân sĩ đương đại có tên Ronald Knox đã chuyển tải ngôn ngữ của thánh Gioan và Phaolô thời trước, bằng ngôn từ thời đại, bảo rằng: “Điều tôi cầu cho anh em, là tình thân thương nơi anh em sẽ ngày một sung mãn, tràn đầy nhiều hiểu biết. Để rồi, bằng vào nhận thức xuyên suốt này, anh em sẽ lượng định được giá trị của tình thương ấy. Bởi lẽ, không gì khiến làn mây tăm tối kéo đến che phủ kiến thức của anh em. Cũng chẳng che được mọi diễn tiến đang lớn mạnh trong lòng anh em, cho tới ngày Chúa đến.”

Xem thế thì, bằng ngôn ngữ giản đơn thời đương đại hoặc bằng ngôn từ bóng bảy của thời trước, ta vẫn có thể chuyển tải cho nhau các đề nghị cùng nhắc nhở, của thánh nhân. Thực hiện lời nhắc ấy, người người sẽ thấy sẵn sàng mừng đón Chúa quang lâm. Đến với mọi người.

Trong tình huống tươi vui chờ đón Chúa, ta hân hoan hát lên lời ca đầy phấn chấn, rằng:

“Này em con chim gầy

Chiều nay chim đứng dậy

và nó hát líu lo thật dài,

Cũng vì Hoà Bình đã về đây.

Cũng vì Hoà Bình đã về đây.” (Phạm Duy – Bình Ca)

Hoà Bình đã về! Đó là lời vang vọng từ đấng thánh. Đó, là đề nghị từ các chứng nhân. Những người chứng, trong cuộc đời. Có “khúc rẽ quanh co”. Hy vọng. Tiếp bước chân nhà Đạo. Ở đời.

Lm Phan Đỗ thục Linh

Mai Tá diễn dịch

(xem thêm các bài khác, xin mời vào www.suyniemloingai.blogspot.com

hoặc: www.tranngocmuoihai.blogspot.com;

hoặc: www.giadinhanphong.blogspot.com