Suy niệm Chúa Nhật Thứ Tư Phục Sinh Năm B 29.4.2012
“Vọng
thanh nghe rợn, hồn cô tịch”
“tôi hiểu, lòng anh chửa toại nguyền.”
(dẫn từ
thơ Đinh Hùng)
Ga 10: 11-18 -
“Chửa toại
nguyền”, là bởi hồn anh còn cô tịch. “Thanh nghe rợn, là vì tâm trạng nhiều
người ở thánh Hội thời tiên khởi vẫn muốn Chúa Chiên tập hợp toàn thể chiên con
về chung ràn, như thánh Gioan diễn tả ở trình thuật.
Trình
thuật nay thánh sử ghi, là ghi về Chúa Chiên Hiền từng khẳng định: “Người chăn chiên tốt, chính là Ta! Người chăn
chiên tốt thí mạng sống mình vì chiên.” (Ga 10: 11) Nói xong, Ngài lại tiếp:“Ta còn những chiên khác không thuộc ràn này;
các chiên ấy, Ta cũng phải chăn dắt.” (Ga 10: 16) Nói lên điều này, Chúa muốn
nói đến các giáo hội cùng tin một Chúa vẫn ưu tư chuyện đại kết, rất hài hoà. Suy
về điều ấy, tưởng cũng nên biết thêm một chút lịch sử về nguồn gốc các chiên
ràn, khác chánh kiến.
Thật ra,
thì sự khác biệt giữa các chiên ràn thời tiên khởi do có ly tâm phân rẽ bên
trong giáo hội cũng đáng buồn. Đó, là thời mà nhiều nhóm hội/đoàn thể tuy cùng
tin một Chúa, nhưng lại chủ trương phụng vụ và luật lệ theo cách khác. Các ngài
đã ứng đáp với tình hình Hội thánh lúc ban đầu theo cung cách rẽ chia/phân lìa mãi
hôm nay. Lịch sử Đạo còn cho thấy: Hội thánh đã có những đoạn đường lịch sử có chứng
tích rất đa dạng. Thế nên, cho đến hôm nay, đạo hữu theo chân Chúa vẫn ấp ủ đường
hướng giáo dục vẫn qui về “hội thánh duy nhất, thánh thiện” chỉ mỗi Công giáo
mình để rồi lại sẽ bảo rằng ngay từ đầu, Hội thánh không đấu tranh giành phần cho
phe nhóm nào hết. Nhưng, sự thật không phải thế. Từ ban đầu, Hội thánh mang nhiều
dạng thức rất khác biệt. Và, đó chính là lý do khiến thánh Hội của ta cứ mãi đề
cập đến chuyện tập họp chiên ràn làm một để Chúa ấp ủ, suốt mai ngày.
Ở thời rất
sớm, kiều dân Do thái đã phải nổi lên chống báng ngoại bang để rồi kết thúc
bằng một trận chiến kéo dài từ năm 66 đến 70. Lúc ấy, là thời kỳ thành thánh Giêrusalem
bị ngoại xâm phá huỷ đến tan tành. Mọi Kitô hữu, đều tản mác đi khắp chốn. Và,
dấu vết các ngài để lại, đã được tìm thấy ở Galilê và Syria, cũng rất
nhiều. Duy, mỗi cộng đoàn thánh Phaolô gồm kiều bào Do thái là rớt lại đến ngày
nay. Và, có thể nói mà không sợ quá lời rằng: tín hữu con dân Chúa sống còn đến
hôm nay là cánh tay nối dài của cộng đoàn thánh Phaolô nói đến vào thời này.
Từ ban đầu,
kiều dân Do thái đã phải giáp mặt với nhiều khó khăn mới, một trong số đó là ngóng
đợi ngày Chúa quang lâm vẫn muốn Ngài lại đến với họ một lần nữa mới toại
nguyện. Nhưng, chuyện này xem ra không xảy đến. Phải chăng đó là niềm hy vọng viển
vông, không thật? Hoặc, tín hữu dân con Chúa vẫn phải sống chuỗi ngày dài không
thấy Chúa trở về lại với mình như lịch sử chứng minh, phải chăng đó là sự thật rất
khách quan? Và, con dân Đạo Chúa ra như đã và đang lao mình vào với nền văn hoá
của ngoại bang, vốn là chuyện rõ như ban ngày. Kết cuộc là, các thánh đã đánh mất
đi căn tính tư riêng của mình, cũng là điều dễ hiểu.
Kịp đến thế
kỷ thứ hai, dân con/tôi tớ Chúa không còn sốt sắng sống đời thực tế mãi cho đến
đầu thế kỷ thứ 3 các ngài mới bắt đầu sở hữu đất đai, sinh hoạt trong các hang
toại đạo, nơi phụng thờ và ở đền thánh; để rồi, biến các nơi ấy thành chốn thánh
thiêng đặc biệt dành cho Chúa. Cũng mãi về sau, các thánh mới triển khai tín lý
của Giáo hội mình gồm một số tín điều rất mới, như: Đức Mẹ Đồng Trinh sạch sẽ, hoặc
lời khuyên bảo hãy chết đi cho tội lỗi, để rồi tất cả sẽ trỗi dậy mà đạt chốn hạnh
phúc rất miên trường. Mãi về sau, ý niệm về một Hội thánh duy nhất, thánh thiện
và chính thống đã từ từ hội nhập vào lòng tin qua giải thích khác biệt.
Từ buổi đầu
cho đến giữa thế kỷ thứ tư, đã thấy sự xuất hiện một đế chế gọi là triều đại Constantine,
vị hoàng đế khá nổi danh với lời tuyên bố sẽ châm chước cho các Kitô-hữu sống
trong đế quốc của ông cả ở trời Đông lẫn phương Tây. Và, ông cho phép mọi người
được tự do chọn lựa niềm tin theo ý mình. Kể từ đó, Đạo Chúa trở thành thực thể
xã hội sống động. Nhưng, đó chỉ là “văn bản” niềm tin vào Chúa được Constantine chuẩn thuận,
mà thôi. Trong khi đó, hầu hết mọi tôn giáo khác, dù cùng tin một Đức Kitô, đều
đã phải đi vào chốn âm thầm lặng lẽ, hoặc biến dạng.
Từ quá
trình nền tảng được coi như địa bàn soi dọi lối sống đạo và hành xử theo cung
cách đạo hạnh, lại thấy xuất hiện một giáo phái mang nhãn hiệu “chính thống”,
rất công khai. Trước đó không lâu, một số vị đã tỏ ra không ít thì nhiều đã
mang tính tích cực hơn về các chủ đề có liên quan đến người Do thái. Những
người khác, không nhiều thì ít, cũng chứng tỏ rằng mình thuộc cộng đoàn thánh
Phaolô, nên đã ít nhiều gắn bó với thể chế có kinh nghiệm đạo hạnh khác nhau.
Có nhiều bạn đạo, lại đã tham gia dấn bước nhiều hơn vào với tín điều và công
thức niềm tin tư riêng. Cuối cùng thì, với triều đại Constantine, một điều khiến Đạo Chúa nối kết hài
hoà với nhau, là lập trường khá chính thuần. Duy, chỉ mỗi giáo phái tự cho mình
là chính thống ngay từ đầu, mới có cơ phát triển/phổ biến giáo huấn chủ trương rằng
Đức Kitô vừa mang Thiên tính, vừa có tính “người” hơn ai hết. Chính Chúa là Đấng
duy chỉ một, nhưng Ngài lại gồm những Ba Ngôi. Kịp đến cuối thế kỷ thứ 2, là
thời mà nhóm chính thống tiên khởi tồn tại, lại thấy có nhóm khác đi vào giòng
“lịch sử âm thâm/trầm lặng” đến độ không ai còn nhớ đến.
Đôi lúc, nhiều
người nhận thấy phần đông các tín hữu Công giáo hiểu rất ít hoặc chẳng sở đắc kiến
thức nào về lý lịch Đạo mình. Thậm chí có vị chỉ có trong đầu vài ba ý tưởng lờ
mờ về nhóm Cải Cách tách biệt khỏi Hội thánh Công giáo, thôi. Và họ coi như “chỉ
mình họ” là nhóm/hội thừa hưởng tính chính thuần sau nhiều luận tranh, giành
quyền rất kéo dài, và phía còn lại ở đầu bên kia Đạo Chúa, toàn những sai sót
hết. Và người nhà Đạo của ta, cứ thế cho rằng Chúa Chiên HIền Lành là đặc
sản/đặc trưng của nhóm Đạo mình thôi. Kỳ thực, mọi chuyện đều không phải thế.
Quả là thời
đó, trong số các đạo hữu dấn bước theo chân Đức Kitô, có nhiều điều rất khác
biệt. Và, có một số điều ta không tài nào hoá giải được. Thế nên, có lẽ vì vậy
mà ta vẫn ước ao làm sao có được tình đại kết, gắn bó. Vẫn nguyện cầu cho đại
kết thành hiện thực. Và nhất là, cố chờ cho sự thể này được xảy đến cũng rất
chóng. Chừng như mọi người chỉ biết mỗi điều, là: ta vẫn chưa biết cách làm thế
nào để tất cả kitô-hữu, tức các kẻ tin vào Chúa, có thể đến với nhau làm “một”
mà không cần tranh giành, biện giải. Đến với nhau, để thấy rằng: thời buổi qua,
các đấng bậc ở trên cao cũng rối bời đầy tranh chấp về hầu hết các vấn đề thuộc
mọi khía cạnh.
Chuyện như
thế, lại đã ảnh hưởng lên tâm tưởng ta vẫn có về Đức Chúa. Trên thực tế, điều
đó còn ảnh hưởng lên ý tưởng mà mọi người vẫn có về Chúa. Và, phần lớn các
tranh luận của cộng đoàn thánh hội thời tiên khởi, thường là: hãy nên coi lại ảnh
hình ta có về Đức Chúa (hoặc Đức Giêsu) là Chúa Chiên Hiền Từ, với mọi người. Tất
cả, đều có khó khăn với loại ảnh hình khá “nặng nề” về Chúa. Bởi, họ đều muốn một
loại ảnh hình về Đức Chúa thôi, nhưng lại không biết rằng: định nghĩa nào dù rõ
nét về ảnh hình Thiên Chúa đều phải “dễ thưong” và “cởi mở” hơn mọi thứ. Đa
phần thì, điểm “khác biệt“ giữa các giáo hội là đến từ các cuộc tranh luận về chân
dung Chúa, ngay từ buổi đầu của Hội thánh.
Vấn đề,
nay nên hiểu là: Đức Giêsu, Chúa Chiên Hiền Lành là của tất cả mọi chiên ràn,
thuộc mọi hệ cấp giáo hội. Tất cả các chiên con đều tin vào Ngài. Và, Ngài cũng
tin tưởng mọi chiên con đến với Ngài. Chúng ta đây, vẫn yêu thương/tự hào về
truyền thống rất thánh của Công giáo mình, nhưng cũng nên biết là: ta vẫn hằn
in lý lịch thuộc truyền thống khác nhau. Có thế, ta mới có thể hiểu, chia sẻ và
cảm thông với sự việc đang xảy đến với Giáo hội là quyết thay đổi lập trường về
“đại kết”.
Thay đổi
đây, không theo nghĩa cho rằng: giáo hội bạn xưa nay có sai sót, sẽ phải về lại
với ta, là “văn bản” chính thống rất mực, bởi ta mới là thành phần đích thực có
đạo đức/chức năng rất đúng, mà thôi. Nay, một khi biết rằng mình không như thế,
để rồi ta lại sẽ học hỏi để sống khiêm nhu, tự hạ coi mình chỉ nhỏ bé trước mọi
người. Thật ra, ta vẫn chung một khuôn thước giống như cũ, vẫn ở mức độ quan
trọng như bao giờ. Nhưng, cũng đừng nên cho mình quan trọng hơn như phần đông các
nhóm hội đối tác. Thành thử ra, ta sẽ biết được chính mình không chỉ nhờ vào
quá khứ, nhưng bằng cả cuộc sống hiện tại, để nhận chân ra sự thật rằng: tất cả
chúng ta là “một”, trong muôn người.
Thay đổi được
như thế, ta ắt biết lý lẽ của ưu tiên hàng đầu trong hội thánh không do sự thể
là ta có thuộc nhóm “chính thuần” hay không, mà là: ta chỉ có duy nhất Một Chúa
Chiên Hiền, thôi. Từ đó, toàn thể dân con Chúa sẽ tái xác định ơn gọi làm con
Chúa, kể từ lúc này, hoặc khi ấy. Và, ta sẽ thấy mình là nhóm/hội bé nhỏ có đời
sống nội tâm đáng quý; và, có ảnh hưởng lớn trên thế giới của đạo giáo khác
cũng như của trần thế, quanh ta. Ta không là lời đáp trả cho yêu cầu mọi người
đặt, nhưng sẽ luôn nguyện cầu cho mọi người tìm ra câu giải đáp cho lời cầu
đích thực, đối với họ.
Thành thử,
có thể tương lai sẽ không ra như ta ao ước. Cũng có thể, là ta sẽ không có thêm
thời vàng son nào khác trong đó Công giáo mình sẽ lại chế ngự mọi cung cách
giải quyết hết mọi việc. Có thể, ta sẽ lại học được nhiều cung cách trở thành
chiên con hiền lành, dù không thuộc một ràn như trước đó. Tin Vui mau đến với
ta, là: Chúa Chiên Hiền rày sẽ không khác trước, nhưng vẫn như thế mãi.
Nếu để chiên con đứng trụ trên chân của chúng,
rồi tìm cách sống riêng tư/biệt lập, e rằng sẽ khó mà trông coi chăn dắt được
chúng. Hãy nâng chúng lên mà quàng cổ, rồi thì chúng cũng ổn định thôi. Rồi
thì, người người sẽ có lông chiên mịn màng, dư dả để giải quyết. Và, Chúa Chiên
Hiền sẽ biết cách xử sự với chiên con chỉ thích tách lìa, tự cho mình chính
thống, độc lập vì chúng sẽ trở về chốn cũ, những cãi tranh, giành quyền rồi rã
đám.
Trong tinh
thần phấn đấu cho tình đại kết, cũng nên ngâm nga lời thơ đầy ý nhị, rằng:
“Tôi lạc hồn Xuân giữa Cố Đô,
Hỏi giăng, giăng mọc nước Tây Hồ.
Hỏi hoa, hoa vẫn thôn đào liễu,
Lòng hỏi riêng lòng: Đâu bạn xưa?”
(Thơ Đinh
Hùng – Cặp Mắt Ngày Xưa)
Có hỏi hoa
và giăng, cũng đâu ngờ rằng hoa-giăng giờ đây đã xum vầy, để mọi người tìm gặp
“Cặp Mắt Ngày Xưa” yêu thương mềm mại, tình đại kết. Rất nên duyên.
Lm Nguyễn Đức Vinh Sanh
Mai Tá phỏng
dịch
No comments:
Post a Comment