“Người mới lớn vung tình ra thẳng tắp,”

Suy tư Tin Mừng Chúa Nhật thứ 31 mùa Thường niên năm A  02-11-2014

“Người mới lớn vung tình ra thẳng tắp,”

“Không so đo, cân nhắc phút giây đầu”.

(Dẫn từ thơ Nguyễn Tất Nhiên)

Mt 23:1-12

Tình người dù vung thẳng tắp, có so đo hoặc cân nhắc, thì người đời cũng chẳng khi nào cân nhắc những âu lo cho chính mình một đời phúc hạnh, như trình thuật Tin Mừng từng nhắc nhở.     

Trình thuật, nay thánh Mát-thêu lại nhắc-nhở cho thấy có sự khác biệt giữa Đức Giêsu và các nhà lãnh đạo tôn giáo, về phúc hạnh sống ở đời. Sống phục hạnh, lâu nay vẫn có khác biệt giữa hành-xử của giai cấp lãnh đạo cứng đầu so với dân đen thấp hèn, bèn phấn khởi bước đi theo chân Chúa khi nghe Chúa dạy đã quyết làm.

            Bài đọc 1, tiên tri MaLaKi cũng quả quyết: “Các ngươi đã đi trệch đường; đã làm cho nhiều người lảo đảo trên đường Luật dạy. Còn Ta, Ta sẽ làm cho các ngươi đáng khinh rẻ, hèn mạt trước mặt dân, vì các ngươi không tuân giữ đường lối của Ta; hay nể vì, khi áp dụng Luật.”(Ma 2: 8)

            Trình thuật, nay thánh-sử còn kể về việc Đức Giêsu không đả kích nhóm Pharisêu/Kinh sư hoặc Biệt phái, nào hết. Bởi, nhiều người trong nhóm hội do họ dựng, lại là thủ-lĩnh được kính trọng, nể vì. Ở trình-thuật hôm nay, Đức Giêsu chỉ lên án, thái độ kiêu căng ngạo mạn khi giới lãnh-đạo trong ngoài Đạo, vẫn suy tư/hành xử theo kiểu cách khiến kẻ thấp hèn quyết là họ đáng bị chê trách.

            Điều dễ chê trách, không là sự thật về niềm tin mà Biệt Phái/Kinh Sư đưa ra cho mọi người. Nhưng, là chê-trách lối hành-xử bêu xấu, báng-bổ lời của Chúa, thôi. Nói cách khác, họ nói năng/khuyên răn một đàng, nhưng lại sinh-hoạt/hành-xử theo nẻo khác. Vẫn cứ “tiền hậu bất nhất”, chẳng sống như người tốt lành/hạnh-đạo để làm gương.

Đằng khác, điều đáng trách ở nơi các nhà lãnh-đạo tôn-giáo, chính trị lẫn gia đình, là: cứ áp-đặt, ràng buộc thật nặng nề lên đầu lên cổ của người khác. Trong khi chính mình, chẳng ra tay phụ-giúp mọi người chu-toàn, thi-hành luật-pháp, theo chính-danh.

            Điều đáng chê hơn cả, lại là: động-thái muốn hưởng lợi, vẫn “ăn trên ngồi chốc” cứ tưởng rằng: thành quả mọi người đạt được, là do công lênh mình bỏ ra. Bởi thế nên, họ nghĩ mình đáng hưởng công, đáng được mọi người thuần-phục, kính-nể. Chí ít, cần được hưởng vinh hoa phú quý, cơm áo gạo tiền bất kể những thứ đó do công-phúc của một ai.

            Do có thái-độ chỉ biết hưởng-thụ, nên lớp “trưởng giả” ở bên trên, lại suy nghĩ: mình đáng được thần-dân bên dưới tặng-ban mọi tước-hiệu, cũng xứng đáng. Họ nghĩ suy: mình vốn dĩ là vua quan/lãnh chúa, những “đức ngài” là thầy, là “cha già dân tộc” nên càng đáng được hưởng phúc đức do cha ông để lại. Họ mua chuộc mọi danh-chức/tước-hiệu, bằng tiền bạc, trong khi đó, lại phản-chống hoặc quên lãng lời Chúa dạy, nên mới thế.

            Điều, Chúa dạy hôm nay: chính Ngài mới là cội nguồn của sự sống. Chỉ mình Ngài, mới thích đáng với thẩm-quyền và danh xưng là “Ngài” hoặc “Đức Chúa”, thôi. Còn riêng ta, ta cũng sẽ là người đáng nể-trọng nếu ta biết phục-vụ người anh em thấp hèn, ở dưới cho phải phép.

            Quả thật, “áo dòng không làm nên thày tu”. Bởi lẽ: đâu phải cứ có người cầm vương trượng/gậy gộc đi phía trước mình, mới biểu tỏ mình là đấng bậc người lớn, rất chính danh, đâu. Cũng chẳng phải, cứ có người nào khác nhường bước, tránh chỗ cho mình đi, tức có nghĩa: mình là đấng quyền cao chức trọng, đáng nể vì! Có là đấng bậc vị vọng, lên xe xuống ngựa đủng đỉnh, đuợc kẻ đưa người đón, có đầy tớ quân sai; hoặc, thường xuyên xuất-hiện trên “đài”, tức là mình đã lên ngôi, rồi đâu nữa.

            Chỉ là người cao-trọng, nếu ta biết sử dụng tài ba/năng khiếu Chúa tặng-ban, quyết làm lợi cho dân lành chung quanh, mới đúng. Làm theo lời Chúa dạy, vẫn chưa đủ để chứng tỏ mình là người cao trọng, hợp lẽ. Hơn thế nữa, điểm chính mà trình thuật hôm nay đưa ra, là: khi xưa hàng ngũ giáo-sĩ Do Thái chỉ mỗi biết “chỉ tay năm ngón” sai khiến mọi người rồi cứ tưởng: Lời Chúa dạy là dạy ai khác, chứ đâu dạy chính họ. Nên, họ chẳng lý gì đến tự kiểm, chẳng bàn gì đến sám hối, đổi thay.

            Bài đọc 2, thánh Phaolô đề-cập đến kinh-nghiệm bản thân của thánh-nhân. Nói về các lãnh tụ tôn giáo, thánh nhân thường bảo: “Không khác gì người mẹ nuôi con dại ấp ủ con mình, chúng tôi thật lòng quý mên anh chị em. không chỉ qua Tin Mừng  -bởi điều đó không khó-  nhưng bằng cả mạng sống của chúng tôi”. (1Th 2: 7).

Không như nhóm Pharisêu/Biệt phái, thánh Phaolô chẳng muốn trở-thành gánh nặng cho bất cứ một ai, nhưng thánh-nhân chỉ muốn sao cho Tin Mừng trở nên “quyền uy sống động”, với các kẻ tin được ngài hướng-dẫn cách sinh sống. Bởi, Tin Mừng giải phóng mọi người. Giải toả gánh nặng cho muôn dân theo cung-cách khiêm-nhu hiền-lành, mà thôi.

            Thánh-nhân vẫn xác định: “Bởi, anh chị em đã chịu lấy Lời của Thiên Chúa từ chúng tôi; anh chị em đã đón nhận, không phải như lời người phàm, nhưng như lời của Thiên Chúa.” (1Th 2: 13)

Với bậc phụ huynh, linh mục và giáo chức, cũng đều phải như thế. Thật ra, ta chỉ là kênh/lạch thông-chuyển và đón-nhận Lời Sự Thật. Ta vẫn chưa nắm vững được Lời, mới chỉ là người quản lý, giữ gìn Lời của Chúa, thôi. Quyền-uy đích-thực, chính là quyền của Lời. Quyền của Sự Thật. Của Tình Thương vẫn rất mực.

            Những người được ta phục-vụ, phải nắm vững rằng: những gì ta thông-chuyển, không xuất tự chúng ta, mà theo ngôn từ thánh Phaolô vẫn sử-dụng, thì: ta chỉ là chiếc máng thông, rất dễ bể. Vì thế nên, ta cũng đừng tỏ ra ngạo-mạn cho rằng mình nắm vững chân lý đích-thực, của Đức Chúa.

Ngược lại, ta chỉ là người sẻ-san mọi điều tốt-lành cho các người anh người chị ở đời, mỗi thế thôi. Nơi đấng bậc vị vọng hoặc giáo chức lẫn phụ huynh con em, luôn có khía-cạnh yếu mềm, dễ thương tổn. Thế nên, vẫn luôn phải đề cao cảnh giác, hết mọi sự, để rồi mình sẽ không bị “hố”.

            Trong chiều hướng ấy, tự thân Hội-thánh dư biết mình chẳng kỳ-vọng gì nơi dân con/đấng bậc sống hoàn-thiện. Trong quá khứ, các vị ấy từng sống xa cách/tách rời dân con bình thường của mình. Các “ngài” chuyên sống ở trên cao, chốn “tháp ngà” xa hoa, lẩn tránh mọi người ở chốn thấp hèn, rất bên dưới. Trong khi thực-chất của sự việc, người người vẫn cứ bắt gặp toàn những va-chạm, gương mù gương xấu, rất vỡ đổ cũng từ các “ngài” mà ra.

Gương xấu và tai tiếng, cỏn xảy đến với cả,phụ huynh, lẫn nhà giáo. Đó, là chưa kể các chính-trị-gia, giới hành-nghề lành-thánh “chuyên ăn trên ngồi chốc” đám dân đen. Vị nào cũng muốn hào-quang thánh-hoá toả chiếu trên đầu mình; nhưng trên thực tế lại rất tồi-tệ. Và, điều Chúa thực sự chê-trách, lại chính là thái-độ giả-hình ta thường vướng mắc.

            Thực tế là, càng nghĩ đến chuyện “ăn trên ngồi chốc”, ta càng dễ bị khuynh đảo, hạ gục. Chỉ khi nào, ta biết hạ mình mà phục vụ người anh người chị ở đời mình như người nhà, lúc ấy ta mới được cảm thông, hỗ trợ và hợp tác, hầu dẫn-dắt mọi người đến gần Chúa. Những người như thế, ta chẳng còn lo sợ gì chuyện cô đơn/lạnh lẽo, sống một mình ở trên cao tít chốn hạnh đạo, nữa.

            Là dân con trong Đạo, ta hiểu được tâm-trạng yếu mềm của bậc cha mẹ, hoặc người lớn. Là thần dân, ta cũng cảm-thông với nhược-điểm của các nhà lãnh-đạo, ở đây đó. Chính vì có nhược-điểm, nên các “ngài” càng dễ biểu-lộ tính nóng-nảy/bực bõ, qua nhiều hình-thức. Chí ít, là chủ-trương khắt-khe với mọi người, nhưng lại dễ dãi với chính mình.

            Là thành-viên của cộng-đoàn tình-thương, ta vẫn có nhiều trách-nhiệm để chu-toàn. Trách-nhiệm rất khác-biệt. Có thứ đòi hỏi rất nhiều điều. Có loại cần nhiều năng-khiếu, cũng như biệt tài để phục-vụ nhu-cầu của người anh em mình trong cộng-đoàn. Có thể, vì chức-vụ đòi hỏi, đôi khi ta cũng cần tài xế, cần “lên xe xuống ngựa”, nhưng không để vênh-vang, thụ-hưởng, mà cần-thiết để hoàn-thành chức-năng, cùng sứ-vụ cho nhiều người.

            Trình thuật hôm nay, gửi đến mọi người lời kêu gọi tất cả hãy sống xứng-đáng với phẩm-cách, cùng chức-năng của mình. Không nên lấy đó làm điều vênh vang, trổi bật cho riêng mình đổi lại, cứ khắt khe với người khác. Chẳng nên đòi người khác kính-nể vì mình làm lớn sống trên cao. Nhưng, hãy kính-trọng nhau, coi nhau như người có quyền-lợi đồng đều, dù phẩm trật khác-biệt. Trong mọi tình-huống, hãy mong phục-vụ thật nhiều người, san-sẻ mọi thứ để mọi người có quyền-lợi đồng đều, và ngang nhau.

            Trong cảm-nghiệm những điều bậc thánh-hiền khuyến-khích, cũng nên ngâm lại lời thơ dân-gian những hát rằng:

            “Người mới lớn vung tình ra thẳng tắp,”

             Không so đo, cân nhắc phút giây đầu.

             Như tên bay chưa kịp nhắm bia nào,

             Khi kiệt sức cam đành…ghim xuống đất”.

             (Nguyễn Tất Nhiên – Lần Cuối)

            Đời hạnh-đạo con người nay cũng thế. Khi kiệt sức, cũng cam chịu nhiều thất bại, chí ít là thất-bại cả vào khi người người chẳng còn biết lắng nghe lời thánh-hiền từng khuyên nhủ, ở đâu đó.  

            Lm Richard Leonard sj          

            Mai Tá lược dịch.