Mù mà lại dắt mù được sao?

Suy tư Tin Mừng Chúa Nhật Thứ 8 thường niên năm C 03//2019

Lc 6: 39-45

Đức Giêsu còn kể cho môn đệ dụ ngôn này:

"Mù mà lại dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố? Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi. Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới? Sao anh lại có thể nói với người anh em:

"Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra", trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình? Hỡi kẻ đạo đức giả! Lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em!

"Không có cây nào tốt mà lại sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt.Thật vậy, xem quả thì biết cây. Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho! Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra.”

Trong các tuần vừa qua, chúng ta đã được nghe giáo huấn và các lời giảng dậy của Đức Giêsu về các mối phúc thật. Thiên Chúa, Cha nhân từ và hay thương xót luôn ban phúc và ân huệ cho mọi người, không phân biệt và cũng không loại trừ một ai. Tất cả mọi người đều được Chúa thương yêu và chúc phúc.

Tuy nhiên, những ai sống nghèo khó, đói khát, bị oán ghét, bị nhục mạ và bị bỏ rơi là nhưng người dễ dàng nhận ra việc họ đuợc chúc phúc hơn các người giầu có và có cuộc sống sung túc. Sau đó, chúng ta lại đuợc nghe một loạt các lời giảng dậy của Đức Giêsu xoay quanh chủ đề yêu thương kẻ thù và cầu nguyện cho những ai gây tổn thương cho chúng ta.

Tuy các lời giáo huấn và tiêu chuẩn mà Đức Giêsu đòi hỏi quá khó áp dụng, hay nói khác đi là không thể nào thực hiện được; nhưng cũng chính vì thế nên các môn đệ, những ai theo Chúa cần nhìn ra mức giới hạn của bản thân và biết nương tưạ vào Chúa.

Chỉ có trong Chúa chúng ta mới áp dụng và sống đúng theo các tiêu chuẩn mà Đức Giê-su đã làm gương là tha thứ và cầu nguyện cho những ai đã làm hại, thậm chí giết Người nữa.

Trong tinh thần đó, bài Tin Mừng hôm nay được coi như là một phần trong bài giảng của Đức Giê-su trên đồng bằng mà chúng ta đã suy niệm trong các tuần vừa qua. Các lời giảng dậy này cũng là ‘khuôn vàng thước ngọc’, là ‘kim chỉ nam’ mà các môn đệ đích thật của Đức Giê-su cần noi theo. Những lời giảng dậy của Đức Giê-su trong trình thuật hôm nay rất thực tế.

Lời giảng dậy của Người không hoa mỹ, không dưạ vào thuật hùng biện. Bất cứ ai khi nghe Người giảng dậy, đều phải xét mình và nhận ra thân phận yêú đuối và mỏng dòn của mình. Xét mình trước rồi chúng ta sẽ không còn dám xoi mói đời tư nhau nữa. Và một khi đã xét mình thì chúng ta không còn dám đoán xét người khác nữa.

Bởi vì, có ai trong chúng ta đã hoàn thiên đâu! Tốt mặt này lại xấu mặt khác. Không ai là người hoàn hảo thì tại sao lại dám lên án nhau! Hẳn anh chị em vẫn còn nhớ Chúa yêu thương tất cả, ngay “phường gian ác và quân bội ước” mà Chúa cũng chẳng quên!

Nói như thế không có nghĩa là chúng ta quên đi bổn phận giúp đỡ và cùng giúp nhau cầu tiến, thăng hoa bản thân và cách sống sao cho tốt lành và thánh thiện hơn. Chúng ta phải nhận ra một thưc tế là cái xà trong mắt mình lại không nhận ra, nhưng lại xét nét cọng rác trong mắt tha nhân. Đây là một hiên tượng rất phổ thông và dễ bắt chước. Chúng ta thường nhìn ra các sai lỗi của người khác rất rõ, nhưng vì thiếu bác ái và ghen tỵ nên chúng ta coi đó như là cơ hội để xét đoán và phê bình nhau.

Thế là chúng ta đã mặc nhiên tiếm chỗ của Thiên Chúa đứng ra phân xử và phán xét kẻ khác dựa trên tiêu chuẩn bất toàn và tội lỗi của mình. Khi làm  như vậy, chúng ta tự nhiên tách chúng ta ra khỏi cuộc sống của những người chung quanh, rồi tự xếp mình vào hạng của những người công chính và thánh thiện nên mới lên án anh em mình.

Và giả như, có đôi lần chúng ta nhìn thấy các sai lỗi của mình đi chăng nữa thì lại có muôn ngàn lý do để bào chữa, như: nào thế này, tại thế kia, rồi nào ai muốn nhưng vì thân phận con người yếu đuối nên mới ra nông nỗi này… Nói chung, trách nhiệm ta làm lại không dám nhận, học theo khuôn và lối hành xử giống như Adam và Eva, đổ thừa cho nhau, sau cùng mình là người lại đi đổ thừa cho thú vật! Hình ảnh của Thiên Chúa nay còn đâu!

Truyện kể mà tôi nghe đuợc sau đây có thể minh họa cho lối sống chỉ nhìn thấy sai lỗi của anh em, câu chuyện như sau: Có một tu sĩ thuộc về hội dòng chuyên về cầu nguyện và chiêm niệm. Vào một ngay kia, có một thầy trẻ tuổi đã phạm một lỗi nặng nào đó. Khổ một điều đây không phải là lỗi riêng tư, không ai biết.

Trái lại, các thầy khác đều biết nên họ đã họp lại, lấy danh nghĩa xây dựng để giúp cho thầy dòng có lỗi nói trên. Nhưng càng nói thì các thầy lại càng thấy tội của ông này không thể chấp nhận được, cần được sửa dậy, nhưng không một ai trong nhóm các thầy có quyền đó. Cần có sự hiện diện của cha bề trên hay có thể gọi là Viện Phụ.

Vì thế, họ sai người đi mời Viện phụ đến để tham dụ phiên họp sửa sai. Nhận đuợc lời yêu cầu, cha bề trên đến để tham dự. Trước khi đi, ngài lấy một chiếc bao có nhiều lỗ thủng, rồi tự mình đổ cát lên đến miệng bao, đeo vào sau lưng rồi buớc đến chỗ họp. Cha đi đến đâu thì cát rơi vãi ra tới đó, rơi đầy dọc đường.

Các tu sĩ kia thấy như thế mới lên tiếng hỏi cha bề trên về ý nghĩa của việc ngài vừa làm. Cha từ tốn trả lời họ rằng: “Các sai phạm của tôi thì giống như hạt cát vừa rơi lại sau lưng trên đuờng tôi đến đây. Nào tôi có thấy nó đâu. Thế mà anh em lại bảo tôi ngồi xuống đây để kết tội người anh em mình, thì tôi nào dám. Nhưng vì nghe theo lời yêu câù của anh em, nên tôi đã đến!”

Nghe đến đâu, các tu sĩ kia cảm thấy xấu hổ và nhận ra ý nghĩa việc làm của cha bề trên vừa làm và không còn ai dám có ý định kết tội ông thầy trẻ tuổi kia nữa. Trái lại họ cùng ngồi lại hàn huyên và kể lại những trải nghiệm trong đời sống tu sĩ cho nhau nghe.

Câu chuyện nói trên minh họa cho lối sống phê phán mà Đức Giê-su thẳng thắn loại bỏ hôm nay. Người nói: hãy lấy cái xà trong mắt mình ra trước, rồi mới tính đến chuyện lấy cái rác khỏi mắt anh em. Nếu không làm như thế thì mắt chúng ta vẫn bị mù thì làm sao  phán đoán người khác; chưa nói đến việc có thể vì thù ghét và ghen tương mà chúng ta thường xuyên hạch tội người khác để thỏa mãn lòng ích kỷ của mình.

Trong khi đó, Thiên Chúa biết rõ chúng ta hơn ta biết ta. Tội lỗi và sai phạm là một phần của cuộc sống. Nói một cách tích cực hơn là sai lỗi không làm chúng ta xa Chúa. Trái lại, qua đó chúng ta khám phá ra tình thương của Chúa vĩ đại và bao la hơn.

Thân phận mỏng dòn và yêú đuối của con người là một cơ hội để nương tựa vào Chúa. Và chỉ có trong Chúa, chúng ta mới có thể đứng vững và trung thành cho đến hôm nay. Còn ngày mai ra sao, vẫn tuỳ thuộc vào sự tiếp nhận hồng ân của chúng ta với Thiên Chúa.

Chính vì không nhận ra khuyết điểm của bản thân, không nhìn ra cái xà trong mắt mình nên chúng ta mới bị mù, thế mà còn dám làm thầy mà dẫn dắt người khác thì còn ra thể thống gì nữa. Trong khi đó, chúng ta đã có một ông thầy để chúng ta noi gương, đó chính là Đức Giê-su. Người không hề thất vọng về các sai phạm của chúng ta.

Trái lại, Người luôn tìm mọi cách để hoán cải và mời gọi chúng ta trở về. Hành trình hoán cải và trở về này có thể kéo dài trong suốt cuộc sống. Có nghĩa là cuộc sống của chúng ta là một chuỗi ngày mà Chúa dùng để huấn luyện mình. Người quảng đại và ban ơn tha thứ cho các lỗi phạm của con người.

Chính lòng thương xót của Người dành cho chúng ta lại trở thành dụng cụ để chúng ta thương xót và hướng dẫn người khác; bằng không chúng ta sẽ trở thành những người chỉ biết nói mà không biết làm, thậm chí việc làm của mình lại đi ngược với điều mà chúng ta nói. Như vậy chúng ta là người đạo đức giả.

Việc nhận và nhìn ra cái xà trong mắt mình để hoán cải liên tục là cơ hội giúp chúng ta thoát ra cảnh mù loà và để cho ánh sáng của Thiên Chúa chiếu rọi vào trong tâm hồn mình rồi qua việc làm chúng ta giúp cho người khác nhận ra cọng rác trong mắt họ.

Tất cả các việc chúng ta làm, những điều chúng ta nói, cách thế chúng ta cư xử đều đuợc xuất phát từ cõi lòng của mình, vì lòng có đầy miệng mới nói ra.

Trong cõi lòng đó chỉ có Chúa ngự trị và thấy rõ, không ai trong chúng ta được quyền chen vào. Đó chính là phần sâu thẳm, nơi trú ngụ, chỗ nối kết của Chúa và ta… và cách sống của mình được bộc lộ từ trong cõi lòng mà ra. Tốt hay xấu đều xuất phát từ đó mà ra.

Như thế đoán xét, phê bình và lên án không có chỗ đứng trong cuộc sống của người môn đệ. Trong Chúa, với Chúa thì chỉ có điều thiện hảo, chỉ có yêu thương và tha thứ làm gì có lên án hay đoán xét nhau. Ước gì cuộc sống của chúng ta đươc xây dựng trên nền tảng của Đức Chúa. Vì chính Người là đá tảng để chúng ta dựa vào mà xây dựng cơ ngơi được bền vững cho đến muôn đời.

Lm Joe Mai, CSsR

___________________________________