Dành riêng Em đấy khi tình tự

Suy tư Tin Mừng Chúa Nhật 19 thường niên năm C 11/8/2019

Lc 12: 32- 48

     "Hỡi đoàn chiên nhỏ bé, đừng sợ, vì Cha anh em đã vui lòng ban Nước của Người cho anh em.

"Hãy bán tài sản của mình đi mà bố thí. Hãy sắm lấy những túi tiền không hề cũ rách, một kho tàng không thể hao hụt ở trên trời, nơi kẻ trộm không bén mảng, mối mọt không đục phá. Vì kho tàng của anh em ở đâu, thì lòng anh em ở đó.

"Anh em hãy thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sẵn. Hãy làm như những người đợi chủ đi ăn cưới về, để khi chủ vừa về tới và gõ cửa, là mở ngay. Khi chủ về mà thấy những đầy tớ ấy đang tỉnh thức, thì thật là phúc cho họ. Thầy bảo thật anh em: chủ sẽ thắt lưng, đưa họ vào bàn ăn, và đến bên từng người mà phục vụ. Nếu canh hai hoặc canh ba ông chủ mới về, mà còn thấy họ tỉnh thức như vậy, thì thật là phúc cho họ. Anh em hãy biết điều này: nếu chủ nhà biết giờ nào kẻ trộm đến, hẳn ông đã không để nó khoét vách nhà mình đâu. Anh em cũng vậy, hãy sẵn sàng, vì chính giờ phút anh em không ngờ, thì Con Người sẽ đến."

            Bấy giờ ông Phêrô hỏi: "Lạy Chúa, Chúa nói dụ ngôn này cho chúng con hay cho tất cả mọi người? Chúa đáp: "Vậy thì ai là người quản gia trung tín, khôn ngoan, mà ông chủ sẽ đặt lên coi sóc kẻ ăn người ở, để cấp phát phần thóc gạo đúng giờ đúng lúc? Khi chủ về mà thấy đầy tớ ấy đang làm như vậy, thì thật là phúc cho anh ta. Thầy bảo thật anh em, ông sẽ đặt anh ta lên coi sóc tất cả tài sản của mình. Nhưng nếu người đầy tớ ấy nghĩ bụng: "Chủ ta còn lâu mới về", và bắt đầu đánh đập tôi trai tớ gái và chè chén say sưa, chủ của tên đầy tớ ấy sẽ đến vào ngày hắn không ngờ, vào giờ hắn không biết, và ông sẽ loại hắn ra, bắt phải chung số phận với những tên thất tín.

            "Đầy tớ nào đã biết ý chủ mà không chuẩn bị sẵn sàng, hoặc không làm theo ý chủ, thì sẽ bị đòn nhiều. Còn kẻ không biết ý chủ mà làm những chuyện đáng phạt, thì sẽ bị đòn ít. Hễ ai đã được cho nhiều thì sẽ bị đòi nhiều, và ai được giao phó nhiều thì sẽ bị đòi hỏi nhiều hơn.”

Cảnh xưa anh về, tình tự sao vẫn thế. Tình tự em đi, nay có thánh Hội cùng đi cùng đến, chốn thiên đường. Trình thuật thánh Luca nay cũng diễn tả thiên đường có cửa hẹp rất khó vào. Khó, thì có khó nhưng sao người vẫn cứ hỏi: thiên đường là chốn hạnh ngộ đầy chúc phúc, sao vẫn còn những người khóc lóc/nghiến răng, nhiều đến thế?

Trải qua giòng đời lịch sử, người người nay cho thấy các đáp trả khác biệt cho vấn nạn này. Thánh Augustinô, đấng bậc hiển-thánh là thế, vẫn bi quan cho rằng: người được cứu-độ cũng hiếm quí. Theo thánh-nhân, thí quí và hiếm là bởi nhân loại xưa nay vốn dĩ được coi như tập đoàn chúng-sinh bị án phạt đời đời; nên, phải biến-cải để sống đạo cho tốt hơn. 

Thánh nhân còn quan niệm: không có ơn Chúa, mọi người sẽ ngập-ngụa trong lỗi tội. Truyền thống Đạo, lúc sau này còn gay gắt hơn, những bảo rằng: nhiều người sẽ bị Chúa phạt đến muôn đời do mình phạm lỗi. Các đấng thuyết giảng thần-học cổ-điển, được chia làm hai bậc: một, gồm các “ngôn-sứ-địa-ngục” chuyên đặt nặng việc Chúa nổi giận với dân con mọi người. Hai, là những vị vẫn tin rằng Chúa sẽ thứ tha hết mọi sự.

Thần-học-gia loại đầu, có khuynh hướng ngả về ảnh-hình sai lầm về một Đức Chúa, lẫn con người. Nhóm sau, nhận thức vẫn chưa đủ về trách nhiệm của con người khi đáp lại lời Chúa mời gọi hãy sống yêu thương giùm giúp, đó mới là thiên đường. Trình thuật, nay diễn bày về thiên đường và ơn cứu rỗi như bữa tiệc mặn, có thức ăn phục-vụ mọi thực khách, có sự hiện-diện của Đức Chúa. Ơn cứu độ, là ảnh-hình về tiệc mặn vui-tươi có Chúa, có dân con mọi người tốt/xấu đến dự. 

Giáo huấn Hội thánh lâu nay gồm tóm những ba điểm: điểm đầu, Chúa kết-thân làm hoà và cứu-độ hết muôn người. Ngài làm thế, ngang qua Hội thánh từ trước đến nay, nhưng ta không thể thẩm-định đường lối cụ-thể, Chúa thực-hiện. 

Trong khi đó, mọi người phải có trách nhiệm về cuộc sống hiện tại và tương lai của mình. Dù, trên thực tế cũng có người kình chống hoặc xa rời Chúa, nhưng các vị vẫn tôn-trọng trách-nhiệm của người khác; vẫn muốn người khác ngồi cùng hàng hoặc đồng vị với mình. Điểm cuối ở đây, là: không ai được phép xét đoán người khác. Chỉ mình Chúa mới thông hiểu mọi người, nên chỉ có Ngài mới có thể phán quyết về mỗi người và mọi người. Tuy nhiên, Chúa vẫn dành chỗ cho con người để họ có hy vọng và Ngài còn tặng ban ơn lành để con người có dịp mà cải-hối.

Thiên đường cứu độ, là yến tiệc Chúa mời mọi người đến dự. Cứu-độ, là ân-huệ ban cho mọi người đến dự tiệc cùng Chúa, suốt mọi thời. Mọi người sẽ đến dự tiệc Chúa mời, dù ở gần hoặc xa, dù có là dân con từ tám hướng bốn phương, nay đà đến. Chủ-nhà-là-Thiên-Chúa, có dùng lời lẽ cứng-cỏi với người dự, như: 

“Ta không biết các ngươi là ai, từ đâu đến!”  

cũng để bảo: người đó không là “người” thật, mà chỉ là thể-loại tưởng-tượng do tác giả trình-thuật đưa ra một luận-cứ để ta suy nghĩ về tình huống “tìm đến Chúa.” Tìm đến Chúa, phải chăng họ chỉ đến bằng mặt, chứ không bằng lòng. Nói cách khác, họ có đến thật đấy, nhưng tâm can họ vẫn ở đâu đó, rất vắng xa, cách biệt. 

Thế nên, đôi khi ta cũng hãy tự kiểm để biết xem từ phần sâu lắng của tâm can, ta có thật lòng muốn gần Chúa không? Và, điều gì thúc giục ta tìm đến Chúa? Có khác biệt gì chăng giữa lòng muốn “tìm đến Chúa” theo kiểu ngoài mặt và thật lòng không muốn đến? 

Đáp lại vấn-nạn trên, thánh-sử nay ghi rõ tâm trạng những người lâu nay xa rời Chúa. Họ là những người từng phạm lỗi bất công. Bất công, không ở cung cách đối xử với Chúa, mà với chòm xóm, nghèo hèn hoặc những người thuộc giai cấp ở dưới thấp. Hoặc, họ có đến dự tiệc thật đấy, nhưng trong lòng chỉ muốn vui chơi hoặc thưởng thức các món ngon mà chẳng làm bất cứ thứ gì, từ: việc sắp bàn, phục vụ mọi người ăn cho no đủ. Làm thế, chủ-nhà-là-Thiên-Chúa sẽ nói với người gõ cửa: “Thật tình, tôi chẳng biết quí vị là ai, đến từ nơi nào…” hoặc: “Quí vị không phải là khách do tôi mời!” 

Cũng nên suy về lập trường ở trình thuật, bảo rằng: mọi người đều có đủ thức ăn đến mãn đời, nếu biết sẻ san cho người khác; chí ít, là những kẻ có nhu cầu nhiều hơn ta. Nghĩ như thế, mới đúng là quyết-định đến với Chúa, cách thật tình. Có thể, người đến dự tiệc đã từ phương Đông phương đoài nào đó đến không ai biết. Nhưng, khi đã đến, là họ quyết phục vụ cho người khác ăn. Đến, với tâm-trạng như thế, tức: đã biết chào đón/hoan nghênh hết mọi người, không trừ ai. Thực tế đời người, đôi lúc ta lại nói nhiều về những việc từ thiện ở đời, nhưng thực ra, ta chẳng lý gì đến tình bác ái/từ thiện rộng lớn hơn.

Trình thuật, nay thánh Luca còn ám-chỉ điều mà ta coi đó như một hành trình. Hành trình từ Galilê đến Giêrusalem cũng khá dài. Và, thánh-sử còn tạo dịp để Chúa ban huấn-từ về hành-trình dự tiệc, còn diễn tiến. Bằng vào hành trình dự tiệc, Chúa lại ban nhiều quà cáp đến với ta. Quà thiên đường được gần Chúa, để ta tiếp tục hành-trình vào cõi chết và Sống lại. Khi đó, “quà tặng” Chúa ban, sẽ lớn dần và gần ta hơn đến độ ta không còn gạn hỏi, nghi ngờ hoặc ngần ngại về tính lâu dài của nó nữa. Sự sống, nay đã mở cửa mộ phần để ta bật dậy, hầu sống trở lại thật kiên trì, vững chắc.

Từ ngàn xưa, thần-học nói khá nhiều về những tiêu-cực của sự sống và diễn giải nhiều về khía cạnh tích-cực của nó, bằng những hù doạ, bi quan. Thế nên, dân con trong Đạo mới hãi sợ một Đức Chúa có “cơn giận lành”, nhiều phẫn nộ, cứ muốn đưa hối-nhân vào chốn lửa bỏng hoả ngục; rồi, cải-biến thiên-đường thành chốn ngoại lệ rất khó đến. Ngày nay, ta cũng nên quay về với đặc trưng tích-cực hiền-lành của Chúa. Bởi, dù các nhà thần-học có nhấn mạnh nhiều đến khía-cạnh tiêu cực của sống Đạo, thì đó cũng chỉ là phương-pháp hùng-biện hầu giúp người nghe cảnh giác màlàm tốt cho mọi người; chí ít, là người nghèo khó, khốn đốn, tủi nhục.

Có làm thế, mới tạo thiên-đường phúc-hạnh cho mọi người; và, vinh thăng phẩm-cách con người được. Đồng thời, sẽ khích-lệ mọi người về cuộc sống tương lai đúng như ơn gọi là vinh thăng chính mình. Vinh thăng phúc lợi cho người mình. Vinh thăng chính mình để mình không như những người chỉ nhận chìm kẻ khác vào chốn tối tăm đầy khóc lóc và nghiến răng; hầu vui hưởng một mình chốn thiên cung phúc-hạnh. Trái lại, biết đỡ nâng kẻ khốn khó vì bất công, chèn ép, bức bách.

Cuối cùng, ý của tác giả trình-thuật nay viết ở chương/đoạn khác, là: hãy đến với kẻ nghèo làm chút gì đó cho họ. Làm thế, mới có nghĩa: mở lòng mình ra với Chúa, như Chúa từng mở đường cho ta, dù ngang qua con đường nhiều gai góc, khó thể hiện. Có như thế, mới là phấn đấu, khắc kỷ và đáng làm.

Trong cảm nghiệm điều lành thánh Chúa khuyến khích, hãy ngâm lên lời thơ ý nhị, rằng:

“Dành riêng em đấy, khi tình tự

Ta sẽ đi về, những cảnh xưa.”

(Đinh Hùng– Tình Tự Dưới Hoa)

Cảnh xưa bây giờ, là thế. Cũng như thể, chốn thiên đường phúc-hạnh có anh, có em, có tất cả mọi người chung vui trong Nước Trời. Ở đây. Bây giờ.

Lm Kevin O’Shea, CSsR  biên soạn

Mai Tá lược dịch