Suy
Tư Tin Mừng lễ Hiển Linh năm A 08/01/2017
Tin Mừng: (Mt 2: 1-12)
Khi
Đức Giêsu ra đời tại Bêlem, miền Giuđê, thời vua Hêrôđê trị vì, có mấy nhà
chiêm tinh từ phương Đông đến Giêrusalem, và hỏi: "Đức Vua dân Do-thái mới
sinh, hiện ở đâu? Chúng tôi đã thấy vì sao của Người xuất hiện bên phương Đông,
nên chúng tôi đến bái lạy Người." Nghe tin ấy, vua Hêrôđê bối rối, và cả
thành Giêrusalem cũng xôn xao. Nhà vua liền triệu tập tất cả các thượng tế và
kinh sư trong dân lại, rồi hỏi cho biết Đấng Kitô phải sinh ra ở đâu. Họ trả lời:
"Tại Bêlem, miền Giuđê, vì trong sách ngôn sứ, có chép rằng: "Phần
ngươi, hỡi Bêlem, miền đất Giuđa, ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giuđa,
vì ngươi là nơi vị lãnh tụ chăn dắt dân Ta sẽ ra đời."
Bấy
giờ vua Hêrôđê bí mật vời các nhà chiêm tinh đến, hỏi cặn kẽ về ngày giờ ngôi
sao đã xuất hiện. Rồi vua phái các vị ấy đi Bêlem và dặn rằng: "Xin quý
ngài đi dò hỏi tường tận về Hài Nhi, và khi đã tìm thấy, xin báo lại cho tôi, để
tôi cũng đến bái lạy Người." Nghe nhà vua nói thế, họ ra đi. Bấy giờ ngôi
sao họ đã thấy ở phương Đông, lại dẫn đường cho họ đến tận nơi Hài Nhi ở, mới dừng
lại. Trông thấy ngôi sao, họ mừng rỡ vô cùng. Họ vào nhà, thấy Hài Nhi với thân
mẫu là bà Maria, liền sấp mình thờ lạy Người. Rồi họ mở bảo tráp, lấy vàng, nhũ
hương và mộc dược mà dâng tiến. Sau đó, họ được báo mộng là đừng trở lại gặp
vua Hêrôđê nữa, nên đã đi lối khác mà về xứ mình.
Hãy cứ vui đi, dẫu một ngày
Nàng hãy vui đi, dẫu một ngày
Dẫu phần ba phút, góc tư giây
Dẫu trong thoáng mắt nhìn như chớp
Cũng đủ cho nàng quên đắng cay.
(Dẫn
nhập từ thơ Nguyễn Bính)
Hãy
vui đi, dù bạn có là nàng thơ, tạo nguồn hứng khởi cho thi sĩ. Hay chỉ là trai
ngoan xứ Đạo nghèo. Vẫn cứ vui đi. Vui, vì Đức Chúa Nhân Hiền nay đà tỏ hiện.
Ngài hiển hiện thân phận Đấng Mêsia giáng hạ làm người, với mọi người. Ngài hiển
hiện với dân con nhà Đạo, là chuyện đã đành. Nhưng, còn đến cả với những người ở
ngoài nữa, mới đáng vui. Vui đi bạn hỡi. Hãy vui, mà cử hành tiệc thánh. Tiệc agapè ngày Chúa hiển hiện, rất nên làm.
Tiệc
Chúa Hiển Linh ta cử hành hôm nay, là để mừng sự kiện thứ hai trong bốn sự kiện
mà Đức Chúa tỏ lộ cho hết mọi người, ở dưới thế. Tiệc thánh Hiển Linh hôm nay,
ta còn mừng kính, chứng giám cuộc tỏ hiện rất linh thiêng, thần thánh, cho muôn
nước. Trước nhất, cho đám trẻ thơ nghèo hèn; giới “lang bạt kỳ hồ” chăn dắt
chiên hiền, ngày Chúa đến.
Tiệc
Hiển Linh, là tiệc dài trong đó ta nhận ra thân phận Đức Chúa, từ Trời cao đã
giáng hạ làm người. Ngài giáng hạ với con người trần thế, ngay từ buổi đầu hành
trình Nhập Thể. Hành trình yêu thương cứu độ, được ghi rõ nơi trình thuật, rất
hôm nay.
Trình
thuật Xuân Cứu độ hôm nay, thánh Mat-thêu ghi lại truyện kể về đoàn đạo sĩ từ
phương xa vời vợi, ở trời Đông. Theo các nhà thần học ở Châu Á, như Linh mục
Aloysius Pieris, thì có thể: các đạo sĩ hiền đến viếng Hài Nhi từ nơi xa như
các nước Ba Tư, Đông Syria hoặc Ả Rập Sauđi… Nhưng, có điều chắc chắn: họ không
phải là nhân sĩ địa phương dõi theo ánh sao đêm để ghé thăm Hài Nhi, Con Thiên Chúa.
Về
các đạo sĩ dõi ánh sao đêm, nhiều học giả định rằng: chắc đó là sao chổi hoặc
sao băng, vừa loé sáng. Hoặc, ít nhất cũng là do có sự ma sát giữa các vì sao,
rất “ấn tượng”. Ấn tượng nhất, là đối với các vị chiêm tinh nhìn ngắm sao đêm,
tìm điềm lóe sáng. Nói gì đi nữa, tưởng cũng không thể nào thuyết phục được nhiều
người. Sao lại có người thích cất bước dõi ánh theo sao dẫn đường? Bởi, sao đêm
dù có di chuyển hay đứng im một chỗ, thì lúc nào sao ấy cũng ở trên đầu người,
nơi xa tít mù tắp trên ấy. Đúng hơn, “sao lạ” lóe ánh ở đây, chỉ là biểu tượng
nói lên: lằn sáng chợt loé cốt tượng trưng cho Giê-su Đức Chúa, Đấng luôn là
Ánh Sáng dẫn đường cho toàn thể “dân gian vũ trụ”.
Đề cập
đến “sao lạ” hoặc “ánh sao dẫn đường”, thánh sử Mat-thêu không nói về khoa học
thiên văn hoặc chiêm tinh, sáng chói. Nhưng, với bối cảnh ngôn từ được sử dụng
trong Kinh Thánh, ánh sao đêm hay lằn sáng lóe lên ở đây cốt để diễn tả: Đức
Chúa, qua con người của Đức Giê-su, đã rời bỏ vũ trụ thần thiêng các thánh để đến
với con người, nơi trần thế. Mỉa mai thay, các vị thượng tế, thông luật thời
đó, dù đã biết rõ Đấng Thiên Sai từ
đâu đến, vẫn chẳng thiết tha tìm đến mà thờ lạy chiêm bái Ngài.
Dân
con nhà Đạo ở Do Thái hay nơi nào khác, cũng thế. Vẫn, cứ để “người dưng khác họ”
sống ở ngoài, như Vua Hê-rô-đê, hoặc các đạo sĩ hiền, tìm đến với Chúa. Dù mỗi
người tìm Ngài với mục đích khác nhau. Kẻ thì truy tìm để trừ khử, như Hêrôđê
đã quyết. Người thì chỉ mong được yết bái lạy thờ, như các đạo sĩ hiền lành
kia.
Đạo
sĩ hiền đến yết bái thờ lạy, đã tặng trao những là: Vàng, Nhũ hương và Mộc dược.
Mỗi phẩm vật, dâng lên đều nhắc nhớ điều được báo trước ở bài đọc thứ nhất: “Tất cả những người từ Sơ-Va kéo đến, đều
mang theo vàng với trầm hương.” (Is 60: 6).
Ở
phương Đông, Vàng tượng trưng cho Vương quyền. Ở đây là Vương quyền của Đức
Kitô. Nhũ hương, biểu tỏ bản chất thánh thiêng. Mộc dược, hàm ngụ ơn thương khó
cứu độ Ngài lĩnh nhận cho mình, đến khi chết. Các phẩm vật này, luôn biểu thị đức
hạnh, lời nguyện cầu và nỗi niềm đau khổ.
Thông
điệp lễ Hiển Linh hôm nay, còn tỏ cho mọi người biết rằng: với Chúa, không ai
là “người dưng khác họ”. Và cũng chẳng ai là “người ở ngoài”, ngoài quỹ đạo
tình thương, ngoài nhà Đạo cả. Nói một cách nôm na thì không ai là người ngoài
cuộc hết. Trái lại, đối với Đức Chúa, tất cả là đàn con thân thương, Ngài yêu đều.
Ngài vẫn yêu, dù cho dấu hiệu bên ngoài của những người-bị-cho-là-ở-ngoài, có
khác biệt đôi chút. Khác ngoại hình. Khác mầu da. Khác cả văn hóa, sắc tộc nhà
Đạo. Bởi tất cả chúng ta đều cùng chung một cha. Đều có quyền gọi Ngài là
“Abba! Lạy Cha ơi!
Thông
điệp lể Hiển Linh hôm nay, còn mang đến với ta một điều nữa, là: Thiên Chúa không bao giờ ở xa ta. Trái lại, rất gần
với ta, và với người hơn bao giờ hết. Ngài luôn thương yêu và kêu mời tất cả
chúng ta kể cả người trong Đạo, hay ngoài Đạo, nam hay nữ, nghèo hay giàu. Nổi
tiếng hay thấp hèn. Mạnh khoẻ hay yếu đau, hãy gần gũi nhau hơn.
Nhìn
lại, thì thấy đã nhiều lần, ta vẫn xử với nhau, như người ngoài. Rất dửng dưng.
Rất lạnh nhạt. Dửng dưng, trong cách xử sự. Lạnh nhạt, trong tư thế gây bè lập
phái, đấu tranh. Đấu tranh, nhằm giành giựt quyền lợi cho giòng họ của mình.
Cho cộng đoàn. Cho phe của mình. Hoặc, cho bè nhóm sắc tộc, rất tư riêng. Đối xử
với nhau như người ngoài, là từ chối thương yêu. Là, không còn kính trọng nhau
như các nhân vị đồng đều. Như các người con yêu của Chúa. Dửng dưng, như tình “ở
ngoài’, là chọn lựa khuynh hướng sống theo thể thức của thượng tế, các Pha-ri-sêu.
Cử
hành mừng lễ Hiển Linh, ta tự hỏi: ánh sao kia có là gì trong đời mình? Mà sao,
các vị nhân hiền đạo sĩ cứ dõi theo mà đi? Sao người dân thành Giê-ru-sa-lem, lại
không thế? Nay, Chúa gọi ta theo phương cách nào? Gọi ta đi đâu? Ngài muốn ta
làm gì? Ta đặt Ngài ở đâu trong ta?
Hỏi
thì đã có nhiều người từng hỏi. Làm, thì cũng đã có nhiều người từng làm.
Nhưng, khác nhau ở chỗ: ta đặt ưu tiên cho việc nào trước, việc nào sau? Bởi,
ngày nay, thông điệp “ánh sao lạ lễ Hiển Linh” còn xa vời và lạ lùng đối với
nhiều người. Vẫn có người chưa buồn khởi động tìm kiếm “ánh sao xưa”, nơi đời
mình.
Tham
dự tiệc thánh hôm nay, ta nghĩ nhiều về thông điệp “ánh sao xưa”. Thông điệp
“sao” có thể chẳng đánh động ai. Chẳng hấp dẫn một người nào. Chẳng thay đổi được
gì trong cuộc sống, của mỗi người. Nhưng không trễ, thông điệp Lễ Hiển Linh, là
dịp để ta có thể hướng mắt tìm về “ánh sao quen”. Sao của riêng mình. Chẳng phải
là, sao của “Tử vi đẩu số”, cố cụ Trần Đoàn, đầy giải đoán. Nhưng, nhất định
là: “sao mai” nhắc nhở ta kia, trời rực sáng. Nhắc ta về với đường ngay, lối thẳng.
Lối thẳng an bình trong cuộc sống.
Trong
chiêm nghiệm “ánh sao” an bình cuộc sống, ta hân hoan cất tiếng hát mừng một vì
sao:
Tay trong tay đôi lòng xao xuyến
Ta cùng theo dõi ánh sao rời ngôi long
lanh
Ta cùng nhau ước tương lai đẹp tươi
Sống bên nhau ngàn năm
Dù đường đời muôn lối.”
(Vũ
Thành – Nhặt ánh sao rơi)
Chắc
chắn, khi đã theo ánh sao ngày Chúa hiển hiện, ta sống ngàn năm tươi đẹp. Ngàn
năm trong hiện tại rất vui. Vui, vì Chúa “Hiển Linh” đã cho ta thấy ơn cứu độ rất
thân thương. Đến với mọi người. Cả người đạo sĩ phương Đông, lẫn người lạ. Cả
người thân quen nhà Chúa, lẫn người dưng. Người dưng hay người nhà, hãy cứ vui.
Vui mừng ngày Chúa đến. Rất Hiển và rất Linh.
Frank Doyle sj biên-soạn – Mai Tá lược dịch