Suy Tư Chúa nhật thứ 31
thường niên năm B 04/11/2018
(Mc 12: 28b-34)
Có một người trong các kinh sư đã nghe
Đức Giêsu và những người thuộc nhóm Xađốc tranh luận với nhau. Thấy Đức Giêsu đối
đáp hay, ông đến gần Người và hỏi: "Thưa
Thầy, trong mọi điều răn, điều răn nào đứng đầu?" Đức Giêsu trả lời:
"Điều răn đứng đầu là: Nghe đây, hỡi
Ítraen, Đức Chúa, Thiên Chúa chúng ta, là Đức Chúa duy nhất. Ngươi phải yêu mến
Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức
lực ngươi. Điều răn thứ hai là: Ngươi phải yêu người thân cận như chính mình.
Chẳng có điều răn nào khác lớn hơn các điều răn đó." Ông kinh sư nói với
Đức Giêsu: "Thưa Thầy, hay lắm, Thầy
nói rất đúng. Thiên Chúa là Đấng duy nhất, ngoài Người ra không có Đấng nào
khác. Yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết trí khôn, hết sức lực, và yêu người thân
cận như chính mình, là điều quý hơn mọi lễ toàn thiêu và hy lễ." Đức
Giêsu thấy ông ta trả lời khôn ngoan như vậy, thì bảo: "Ông không còn xa Nước Thiên Chúa đâu!" Sau đó, không ai
dám chất vấn Người nữa.
“Anh bâng khuâng, nghe Lời Tình réo gọi,”
“Xoáy buồng tim, giọng hờn ngập không
ghian.”
(Dẫn
từ thơ Nguyễn Tâm Hàn)
Tình
réo gọi hôm nay, là cuộc tình Chúa vẫn
rong ruổi, ở Nước Trời. Tình Chúa rong ruổi, để người người thực hiện thứ Tình
Ngài trông ngóng dân con mọi người rày đáp trả.
Trình
thuật thánh Máccô, nay tiếp tục bàn về các thắc mắc của bạn đạo xin Chúa lời dạy
hầu thi hành luật Do thái, rất Torah. Luật Torah, ghi nhiều điều rất chi tiết
khó mà nhớ hết, nên bạn đạo nọ vẫn hỏi: “Điều
nào cao trọng nhất trong các giới lệnh của Đạo?” Để đáp trả, Chúa tóm gọn bằng
lời khuyên răn để đời: “Là, yêu Chúa và thương người”.
Yêu
Chúa và thương người, giải phóng ta và đảm bảo cho ta một đời nhẹ êm, phúc hạnh,
nhiều hy vọng. Lại nữa, khi suy tư chuyện này, giới lệnh của Chúa đã bảo đảm
cho cả hiện tại lẫn tương lai mai ngày, chứ không chỉ là hy vọng thôi. Nhận thức
như thế, thì chuyện Chúa dạy hôm, không ai có thể cưỡng chống được. Đó là điều,
mà tôn giáo nào cũng coi đó như phương án giải phóng/cứu độ dựng xây trên nền tảng
thương yêu. Thương yêu Chúa, là Đấng muốn ta làm thế, suốt mọi ngày. Trong đời.
Yêu
thương Chúa, bắt đầu bằng việc “lắng tai nghe”, hệt như cụm từ “Shema” bên tiếng
A-ram, từng diễn tả. Tức là động thái mở
tai và mở cả lòng mình ra mà nhận thức. Đây, là câu đầu của giới lệnh được ban
hành trước tiên. Có lắng tai nghe Lời Chúa dạy, người người mới có thể đi vào
quan hệ mật thiết với Chúa. Xem Chúa nói điều gì, để ta nghe theo. Và, ta có
đáp trả theo cung cách rất riêng của mỗi người, không? Và, yêu thương Chúa, là
yêu cầu đòi ta phải thực thi vào mọi lúc. Cả những lúc, Thiên Chúa là Tình Yêu
đã đi bước trước để yêu ta.
Yêu
thương Chúa, là chọn lựa vốn có tự đáy lòng, vẫn thôi thúc ta có được ước ao những
điều cao cả, ta chưa từng làm. Tức, biết yêu và đương yêu hết mọi người. Thông
thường, ta vẫn chọn người tốt đẹp và đáng yêu nhất là chính Chúa, để làm trước.
Yêu thương Chúa, còn là vào với tình bằng hữu Chúa dành để cho ta, và mọi người.
Nói
cách khác, yêu thương Chúa không có nghĩa cứ bỏ cả đời ra mà “kiếm tìm” Chúa khắp
nơi. Cho bằng, cứ để Chúa tìm đến với mình như gương mẫu cho mọi người bắt chước.
Sự thật thì, trước khi ta đi tìm Ngài để yêu thương Ngài, thì chính Ngài đã
quan tâm tìm đến ta và Ngài sẽ làm thế mãi muôn đời. Ta chẳng cần tìm, mà chỉ cần
cảm tạ Chúa là hơn cả. Và cách hay nhất, cuối cùng là hết lòng cảm tạ vì Ngài vẫn
thương ta, dù ta đã không làm thế.
Yêu
thương Chúa, là thương yêu hết mọi người. Cả người cận lân, lẫn kẻ xa lạ. Yêu
thương như thế, sẽ đưa ta vào với thứ tự của lòng bác ái, rất thương yêu. Đưa
ta vào hệ cấp/phẩm trật của mọi thứ rất đáng thương, ở đời người. Yêu thương
như thế, tức biết đặt thứ tự trên/ dưới, trước/sau cho các loại tình mà mình
đương yêu. Yêu thương Chúa, là yêu bằng tình yêu đặt trên mọi danh sách, mọi thứ
tình, ở đời. Là, đi thẳng vào trọng tâm của mọi sự, để rồi ta sẽ thong dong
không còn ưu tư/lo lắng về mọi chi tiết lề luật. Thong dong, cả với Lề Luật, rất
Torah nữa.
Ở
đây, điều đó là một lạ kỳ, rất lớn lao. Lạ và kỳ, là ở chỗ: giới luật Yêu
Thương Chúa, không chỉ là luật yêu thương người đồng loại trước nhất. Mà là,
yêu thương chính mình trước đã, rồi mới thương yêu người đồng loại. Bởi, thương
yêu chính mình, là ví dụ cụ thể. Là, chứng minh rằng mình có khả năng yêu
thương người nào khác hơn là chỉ mỗi mình. Là, yêu bất cứ ai. Đó, chính là ý
nghĩa của lời dạy: hãy yêu thương người khác, như thương yêu chính mình. Sự thật
thì, ta chẳng thể yêu ai khác, nếu không thương mình trước đã. Cũng, không thể
thương yêu họ theo kiểu Chúa thương ta.
Theo
thiển ý, yêu thương Chúa là biết lắng nghe và đối thoại bằng tình bạn. Lắng tai
nghe, để còn biết tình Chúa thương ta, không là tình ích kỷ hoặc thứ tình của
Narcis “chỉ biết mỗi mình”. Đó, là tình bạn mà Đức Chúa, Đấng đã bỏ cả thời
gian vĩnh hằng để thương ta. Để làm ta vui. Điều này, như có nói ở trình thuật,
là thứ trò chơi khác hẳn luật lệ, hoặc nghi lễ tế tự, cầu nguyện.
Chúa
thấy người bạn ở trình thuật nhận ra được thông điệp Ngài chuyển cho anh, nên
Ngài bảo: “Anh không xa Vương Quốc Nước
Trời là mấy!” điều này cũng giống như Lời Ngài còn nói với tay tội đồ bên
thập giá: “Hôm nay anh sẽ cùng tôi về nơi
Thiên Quốc.”
Yêu
thương Chúa. Thương yêu chính mình, còn là yêu tất cả bạn bè người thân rất gần
cận. Đây, còn là bài sai Chúa đưa ra. Là, giới lệnh mà đôi lúc ta thấy ngại khi
yêu cầu mọi người yêu thương nhau như họ từng thương yêu chính họ. Nói như thế,
là bởi ta không chắc họ có yêu chính họ rất nhiều, hay không.
Ở đời,
nhiều người vẫn cứ tìm cách không yêu thương chính mình, sợ rằng thứ tình yêu ấy
chỉ có với người lành thánh, mà thôi. Thật ra, không phải thế. Hãy yêu thương
chính mình trước đã, rồi ra mình cũng sẽ nhận thức rằng: Chúa rất yêu ta. Và,
Chúa sẽ cùng ta thương yêu những người gần cận, rất nhân loại.
Nhiều
người nay lại dấy lên một thứ luật lệ về “trút sạch” để trói mình vào với yêu cầu
biến mình nên “trống rỗng”, tức trở thành thứ “sắc sắc/không không”, hư vô, vô
bổ. Thật ra, ta đã cảm kích thứ tình rất hay này rồi. Nhưng, mỗi khi ta ra đi mặc
lấy cho mình cách này thì cuộc sống dần dà rất ít theo kiểu “trút sạch” hoặc
“trống rỗng/hư vô”. Làm thế tức là ta đã khám phá ra rằng: nơi ta, đã có rất
nhiều điều/nhiều thứ, mình không biết. Điều ấy, thứ ấy có thể là: Chúa vẫn yêu
ta. Ta và Chúa cũng đang yêu thương hết mọi người, rất đương yêu.
Rất
nhiều người, lại vẫn cảm kích/khích động về bí nhiệm của Chúa. Nhưng, huyền nhiệm
nơi Ngài là sự thể cho thấy: tất cả những gì Chúa sở hữu, đều là và chỉ là chuyện
Ngài đương yêu ta và ta được bao gộp vào với đối tượng của Tình Ngài với ta, và
thế giới. Bên dưới tất cả những chuyển nhượng tình của ta đối với mình, và tình
mình với mọi người, đó là Thiên Chúa, Đấng thuộc về ta rất vô hạn định trong bản-thể-rất-thánh
mà Ngài ban cho ta.
Thương
yêu chính mình, là cứ để như thế, vì Chúa. Cứ để Chúa yêu ta, rồi ra ta sẽ đạt
mọi chuyện. Đôi khi, ta lại nghĩ: đó là giới lệnh trước nhất rất cao cả, so với
mọi giới lệnh. Hiểu được thế rồi, ta sẽ vượt thắng mọi tranh cãi/biện luận về
tính cách tự-hy-sinh hoặc tự-phát để trở thành sự thể đời mình. Tất cả không là
gì khác, ngoài chuyện đó. Đó, là điều ta sở hữu nhiều hơn chuyện tự bằng lòng về
những gì là tầm thường.
Và,
đó cũng là sự thể để ta lướt vượt mọi bận tâm có thể có khi cái chết đến gần với
ta. Lướt vượt cả mọi cấm đoán, huý kỵ và hạn chế trong đời người.
Trong
tâm tình cảm thông sự việc cần biết và cần hiểu, cũng nên ngâm tiếp lời ca
trong bài thơ rất mộng ở trên, rằng:
“
Anh bâng khuân nghe lời tình réo gọi,
Xoáy
buồng tim, giọng hờn ngập không gian.
Âm
mơ hồ vọng tự cõi xa xăm,
Tiếng
réo gọi trả mình thời hoa mộng.”
(Nguyễn Tâm Hàn – Âm Vọng)
Âm vọng
của nhà thơ vẫn lờ mờ, nhưng vẫn thích. Âm vọng của bạn đạo từng hỏi, là vọng
âm của tình tiết lặng câm, vẫn nằm trong lòng, nay xuất thành lời. Lời hỏi han.
Lời vàng Chúa dạy, rất tình tiết.
Lm Kevin
OShea DCCT biên soạn –
Mai Tá lược
dịch.