Suy
Tư Tin Mừng Tuần thứ 10 thường niên năm C 05/6/2016
Tin Mừng: (Lc 7: 1-17)
Sau khi đã nói hết những lời ấy cho dân chúng nghe,
Đức Giêsu vào thành Ca-phácnaum. Một viên đại đội trưởng kia có người nô lệ
bệnh nặng gần chết. Ông ta yêu quý người ấy lắm.3 Khi nghe đồn về
Đức Giêsu, ông cho mấy kỳ mục của người Do-thái đi xin Người đến cứu sống người
nô lệ của ông.
Họ đến gặp Đức Giê-su và khẩn khoản nài xin Người
rằng: "Thưa Ngài, ông ấy đáng được Ngài làm ơn cho. Vì ông quý mến dân ta.
Vả lại chính ông đã xây cất hội đường cho chúng ta." Đức Giê-su liền đi
với họ. Khi Người còn cách nhà viên sĩ quan không bao xa, thì ông này cho bạn
hữu ra nói với Người: "Thưa Ngài, không dám phiền Ngài quá như vậy, vì tôi
không đáng rước Ngài vào nhà tôi. Cũng vì thế, tôi không nghĩ mình xứng đáng
đến gặp Ngài. Nhưng xin Ngài cứ nói một lời, thì đầy tớ của tôi được khỏi bệnh.
Vì chính tôi đây, tuy dưới quyền kẻ khác, tôi cũng có lính tráng dưới quyền
tôi. Tôi bảo người này: "Đi! là nó đi; bảo người kia: "Đến! là nó đến;
và bảo người nô lệ của tôi: "Làm cái này! là nó làm." Nghe vậy, Đức
Giê-su thán phục ông ta, Người quay lại nói với đám đông đang theo Người rằng:
"Tôi nói cho các ông hay: ngay cả trong dân Ít-ra-en, tôi cũng chưa thấy
một người nào có lòng tin mạnh như thế." Về đến nhà, những người đã được
sai đi thấy người nô lệ đã khỏi hẳn.
Sau đó, Đức Giêsu đi đến thành kia gọi là Na-in, có
các môn đệ và một đám rất đông cùng đi với Người. Khi Đức Giêsu đến gần cửa
thành, thì đang lúc người ta khiêng một người chết đi chôn, người này là con
trai duy nhất, và mẹ anh ta lại là một bà goá. Có một đám đông trong thành cùng
đi với bà. Trông thấy bà, Chúa chạnh lòng thương và nói: "Bà đừng khóc
nữa! " Rồi Người lại gần, sờ vào quan tài. Các người khiêng dừng lại. Đức
Giê-su nói: "Này người thanh niên, tôi bảo anh: hãy trỗi dậy!" Người
chết liền ngồi lên và bắt đầu nói. Đức Giê-su trao anh ta cho bà mẹ.16
Mọi người đều kinh sợ và tôn vinh Thiên Chúa rằng: "Một vị ngôn sứ vĩ đại
đã xuất hiện giữa chúng ta, và Thiên Chúa đã viếng thăm dân Người". Lời
này về Đức Giê-su được loan truyền khắp cả miền Giu-đê và vùng lân cận.
“Sóng lòng ta tràn lan ngoài xứ lạ,”
Dâng cao lên, cao tột tới trên trời!”
(dẫn
từ thơ Hàn Mặc Tử)
Lc 7: 11-17
Sóng
lòng ta, vẫn dâng trào như biển cả, ngoài xứ lạ. Dâng lên mãi, hầu trỗi dậy với
Thánh Thần. Trình thuật thánh Luca, nay cũng diễn tả một trỗi dậy từ cõi chết để
dâng cao với Thần Khí Chúa sống trong đời. Người trai trẻ thành Na-im nay đã
cùng Chúa trỗi dậy, dâng cao mãi chốn miền có Chúa, có ta, có cả mọi người.
Chết
rồi trỗi dậy, là đề tài được viết nhiều trong Kinh thánh, cả 4 Tin Mừng. Tin Mừng
thánh Máccô đặc biệt chương 5 nói về con của Yai-rô; và, chương 9 lại cũng có
nói đến trẻ bé bị ma quỷ hãm hại đến “kinh phong”. Nhiều người lại biện luận:
trường hợp như thế, không hẳn đã chết thật, mà chỉ là ngủ như xác chết, thôi.
Chuyện hôm nay, về người trai đã thực sự chết gọn trong quan tài đem đi chôn.
Nay,
cũng nên suy thêm về từ-vựng “chết” hoặc “nằm chết gọn” nói ở trình thuật. Sự
việc Chúa nói hoặc vực dậy người chết cho trỗi dậy, nghe cũng lạ. Đôi lúc, chỉ
có nghĩa: “hãy ở sạch”, hoặc: “hãy đứng dậy đi”, là từ-vựng mang tính ảo
thuật bên tiếng Aram tương đương với từ “Ephata”
tiếng Hy Lạp khi Chúa chữa lành cho người điếc nặng. Từ-vựng này đi kèm dấu chỉ,
lời thầm thì, rên rỉ hay sao đó, có người gọi đó là lời cầu không công thức.
Là, âm thanh có đính kèm một sờ chạm, đụng vào người. Với người điếc nặng, Chúa
dùng nước miếng để sờ chạm và Ngài đưa ngón tay vào tai người điếc là tác- động
cụ thể để nên việc. Tất cả, chỉ để gợi lên cung cách hành nghề của pháp-sư và
phù thủy thời trước khi các vị này cũng có “quyền-năng cái-thế” hay sao đó với
thần hồn người chết.
Phần
đông dân thường thời trước, vẫn tin là: người có “quyền-năng cái-thế” vẫn mang
trong mình thần-linh nào đó và nhờ thần linh này, họ có uy có quyền vực dậy thần
hồn của người khác, đặc biệt là người chết. Chính vì thế, họ có khả năng vực
người chết trỗi dậy để đưa về lại với cuộc sống bằng cách ra lệnh cho thần-hồn
người ấy ra khỏi cõi chết, tạo sinh khí cho xác-thể trở về y như cũ. Và, dân
thường thời ấy định danh cho sự kiện này là “gọi hồn” hoặc “thần-thiêng-hoá”
xác chết.
Thông
thường, thần linh thần hồn như thế, có thể làm được chuyện sống lại. Có ảo-thuật-gia
còn sử dụng người chết cho mục đích đó. Văn chương thời cổ ngoài kinh thánh, đặc
biệt là nghệ thuật Đạo Chúa thời tiên khởi, cũng diễn tả việc Chúa làm phép lạ
cho người chết trỗi dậy bằng cây gậy mà ảo-thuật-gia khi xưa vẫn làm. Chuyện
này, có ý bảo: người chết yểu hoặc chết tức tưởi vẫn muốn hoạt động ở thế trần,
như khi trước.
Người
“quyền-năng cái-thế”, hay dùng gậy để sờ-chạm vào bệnh-nhân hoặc kẻ chết khiến
họ lành lặn mà trỗi dậy. Nghệ thuật Đạo vào thế kỷ thứ 3 và 4, cứ vẽ lên ảnh-hình
Chúa dùng gậy để chữa lành cho người bệnh hoặc khiến người chết sống lại. Các
hình trên mộ-cổ La-Mã cho thấy: gậy đây, không là gậy để đi, hoặc hộ mạng khi bị
công kích. Gậy đây, không là khí-cụ mạnh mà chỉ là cành nhỏ bẻ gập. Có hình còn
cho thấy Chúa đã khiến cho ông Lazarô sống lại cũng bằng cây gậy thần-kỳ này.
Sách Công vụ kể thánh Phêrô là ảo-thuật-gia vĩ-đại cũng từng dùng “cây gậy” đập
cho đá văng khỏi vách, hệt như Môsê khiến cho biển cả tách làm hai cột nước.
Tóm lại, nhiều đoạn-văn tả việc sờ-chạm vào người bệnh cũng hệt thế.
Thời
Chúa sống, khi Hêrôđê giết chết Gioan Tiền-Hô, nghe nói thánh-nhân đã trỗi dậy
nhưng thay vì sống như người thường, thánh-nhân lại “nằm gọn” trong Đức Giêsu,
tức ở với Chúa và trong Chúa. Nói thế, không có ý bảo: Chúa bị thần-tính của
thánh Gioan Tẩy Giả ám ảnh, mà là: Chúa sử dụng thần-hồn của thánh-nhân ‘phụ lực’
Ngài khi có yêu cầu, cả vào khi Ngài làm phép lạ, nữa. Sức mạnh bên ngoài đã vực
thánh-nhân trỗi dậy ra khỏi sự chết và trao thần-tính của thánh-nhân cho Chúa sở-hữu
vẫn mời gọi thánh-nhân làm phụ tá cho Ngài. Chúa có thể vận-dụng thánh Gioan Tẩy
Giả sau khi ông chết để có tác-dụng như một phép lạ, thôi. Có vị lại nghĩ về giả
thuyết bảo rằng: Chúa có làm thế cũng để kết-nối tác-tạo với thần-khí Êlya.
Thành
thử, vấn đề đặt ra, là: Chúa có là ảo-thuật-gia hay nhà phù-thủy không?
Trường
hợp của Chúa, có vấn-nạn bảo rằng: quyền-uy Ngài xua đuổi tà-thần, chữa lành
người bệnh và vực dậy người đã chết. Không quyền-uy nào như thế được trình bày
như thể độc-quyền chỉ mình Chúa mới có. Quyền đó không là kết quả thần linh “bắt
quyết” Ngài theo cách sao đó. Nhưng thật sự, Chúa có thể sử dụng quyền năng như
Ngài muốn, chứ không vâng nghe theo lệnh của bất cứ thần-linh nào hết. Chính
Ngài tự định-đoạt sự việc lúc nào thì sử dụng và sử dụng ra sao quyền-bính của
Ngài, chỉ mỗi thế.
Là
Chúa, Ngài trao đổi lời thề-nguyền, rời bỏ quyền-uy khuynh-loát, chỉ sử dụng nó
với mục đích nào do Ngài định đoạt. Ngài trao ban quyền-bính cho nhóm người được
Ngài tuyển chọn. Ngài còn thổi Thần Khí vào con người họ, lúc còn sống. Theo tư
duy Do thái, thần-hồn và hơi thở cũng giống nhau. Người xứ Địa-Trung-Hải thời
đó, cũng nghĩ rằng: “thổi hơi” là việc của ảo-thuật-gia vẫn từng làm. Thông thường,
Chúa trông giống ảo-thuật-gia tối cao vẫn trao quyền cho người vừa mới gia nhập
cộng đoàn.
Còn,
pháp sư là người có được quyền bính từ những quan-hệ trao-đổi với thế giới thần-bí.
Ông ta làm việc này, bằng các động-tác linh-thiêng đặc biệt trong đó có chuyện
gọi mời, lên đồng hoặc đối tác với thần linh bí-ẩn. Gọi mời, có thể là việc chân-truyền
nhưng thường thì không thế. Việc đó, thường do quyền-năng ở cấp độ cao hơn đã
tuyển chọn mình và người được chọn tuy cũng có quyền-uy như thế, lại không được
phép khống-chế quyền-bính ở cấp độ cao hơn mình.
Việc
“lên cơn nhập hồn” bao gồm chuyện cách ly, để thực thi một số động tác tự hủy
như: ăn chay, sống độc thân thanh khiết, liên-lỉ cầu nguyện và tôi-luyện thần-trí.
Trao đổi với thần khí, thường ngang qua động tác co giựt, hôn mê, nhập-hồn lúc
hồn tạm thời rời khỏi xác trong chốc lát. Vào trường hợp tương-tự như trường hợp
độc đáo của pháp sư. Bởi, pháp sư là người duy trì trí nhớ và xui khiến thần
tính thâm nhập xác thể một cách linh động, mà người ấy không sợ bị thần-bí kềm-chế.
Pháp sư đầy kinh nghiệm, còn có thể là người tương-tác trực-tiếp với thần linh
độ-lượng nên có thể hành xử như người chữa lành, trừ quỷ và hành nghề đồng
bóng.
Vậy
hỏi rằng: Đức Giêsu có là pháp sư như thế không?
Thật
ra thì, việc pháp sư “gọi hồn” và “lên đồng” với việc Chúa lĩnh chịu thanh tẩy
cũng như chấp nhận để ma quỷ cám dỗ có nét song hành, na ná. Thế nhưng, Tin Mừng
không thấy nói đến chuyện Chúa bị “nhập hồn” mê mẩn và cũng chẳng thấy Chúa có
hành vi nào dựa vào uy-lực ngoại-vi làm đặc điểm con người của Ngài. Và, Chúa
thực-hành việc tự-huỷ để trở thành hư không/trống rỗng mà không muốn có lợi cho
Ngài. Đằng khác, Ngài luôn cương quyết san sẻ quyền năng của Ngài cho người
khác.
Vả
lại, nơi Ngài luôn có sự hiện-diện của “Thần Khí Thánh Ái” ở với Ngài. Thần Khí
Ngài làm được tất cả, từ thổi hơi sống động cho mọi người được sống linh-hoạt,
lẫn vực dậy người chết trở về với lối sống thân thương, đổi mới, thành con người
mới không tồi tệ. Như Tin Mừng nhấn mạnh,
việc Chúa làm đã khiến mọi người kinh-hãi và tôn-vinh Thiên Chúa bằng những
câu: “Một ngôn sứ cao cả đã trỗi dậy giữa
chúng ta, và Thiên Chúa đã viếng thăm dân Ngài.” (Lc 7: 16)
Chắc
chắn một điều, là: hành-tung của pháp-sư chỉ để đối-đầu với thần-linh
khuynh-loát, để rồi tự đặt mình dưới uy lực tà-thần luôn đè-bẹp mình vào cõi chết.
Còn, Đức Chúa của ta chỉ vực dậy kẻ đã chết về tâm hồn lẫn xác thể, để họ biết
mà sống sao cho Thiên-Chúa-là-Cha được tôn-vinh, cao cả. Đấng Cao Cả ở trên
cao, nay bằng lòng giáng-hạ để sống chung và cùng sống với kẻ nghèo hèn đến nỗi
chết, ngõ hầu cho họ được trỗi dậy mà sống cuộc đời cao cả làm dân con Chúa, với
muôn người.
Cảm
nghiệm tôn vinh Chúa là Đấng luôn vực dậy kẻ yếu hèn, ta hãy hát lên lời thơ
vang rằng:
“Máu tim ta tuôn ra làm
bể cả,
Mà sóng lòng rồn rập như
mây trôi.
Sóng lòng ta tràn lan
ngoài xứ lạ,
Dâng cao lên, cao tột tới
trên trời.” (Hàn Mặc Tử - Biển Hồn Ta)
Biển
hồn ta, nay có Chúa vực lên chốn cao cả có sóng lòng rồn rập, mây trôi. Sóng
lòng ấy, nay vẫn dâng cao, dâng cao tột để người người quyết tôn-vinh Chúa, Đấng
Cao Cả đã hạ giáng viếng thăm dân con Người mãi không thôi, chẳng chấm dứt.
Lm Kevin O’Shea CSsRm - Mai Tá lược dịch.